Moet bier per se hoog in alcohol zijn en complex in smaak? De meeste vraag is er nog altijd naar bier met bescheiden alcoholpercentages dat vriendschappelijk is en toegankelijk. Waar je ook komt in de bierwereld. En waarom niet een mooi laag alcoholisch bier drinken als begeleider van een maaltijd. Het hoeft niet altijd wijn of mineraalwater te zijn. Dat betoogt althans biersommelier Ithar da Costa in zijn pleidooi voor een herwaardering van tafelbier. Wat kun je dan in je glas verwachten? Het antwoord lees je in dit artikel: tafelbier geproefd en beoordeeld.
Tafelbier geproefd en beoordeeld
Ooit was het zo gewoon om bij de maaltijd een fles bier op tafel te hebben staan als heden ten dage een fles mineraalwater. Of wijn, waarbij je moet weten dat het bier in die fles licht alcoholisch was: tussen de 1,5% en 2,5% ABV. En de gewoonte stamt uit België, daar waar ze hoe dan ook een andere verhouding hebben tot bier en het goede leven dan in het ‘nuchter-zuinige’ Nederland. We hebben het over tafelbier. Biersommelier Ithar da Costa lijkt het de moeite waard om deze ‘stiefkinderlijk’ behandelde bierstijl eens in de spotlights te zetten.
Hier op Bierschrijver.nl publiceerde ik al Ithars pleidooi om met een open blik te kijken naar het eens zo populaire tafelbier. Voor zijn ‘project tafelbier’ hebben we bovendien research gedaan omtrent de kleuren, geuren en smaken van tafelbier. Daarvoor hebben we een groot aantal in België en Nederland verkrijgbare tafelbieren geproefd en beoordeeld. Over deze proefsessie gaat dit artikel. Je leest hoe Ithar onze tasting heeft opgezet. Je komt te weten welke tafelbieren die op tafel kwamen, ons positief hebben verrast. Van elke door ons geproefd tafelbier vind je tot slot een beknopte proefnotitie.
Tafelbier proeven
In het boek over alcoholvrij bier tipt de Bierschrijver Frits Dunnink om het bier zonder alcohol niet te vergelijken met bier mét, want “het is net als in de liefde: wanneer je je nieuwe verkering altijd maar blijft vergelijken met die ene oude vlam van vroeger, wordt het nooit wat met je nieuwe relatie”. Een waardevolle tip die ook opgaat bij het proeven van een tafelbier. Het is een eigen bierstijl, die op de merites van deze unieke eigenschappen benaderd moet worden. Ook interessant vind ik het perspectief van horecamanager en chef Manuel Jansen van het Bronckhorster Proeflokaal, die de aantrekkelijkheid en de waardering van een tafelbier onderzoekt om de mogelijkheden inzichtelijk te maken of hij het in zijn etablissement kan aanbieden naast of in plaats van een fles bruisend bronwater.
Hoe we hebben geproefd
Uitgaande van de stijlgids van de Brewers Association en de indelingscriteria van het Bierkeurmeester Gilde, hebben we de reeks tafelbieren geproefd in volgorde van kleur (van licht naar donker) en alcoholpercentage (van laag naar hoog). Voor de vier leden in het proefpanel was het een eerste uitgebreide kennismaking met tafelbier. Vandaar dat we ons in de terugkoppeling hebben beperkt tot onze algemene indrukken. Per categorie (blond en donker) hebben we top-3 tafelbieren in willekeurige volgorde aangemerkt, omdat de verschillen tussen de bieren groot bleken.
Tafelbier bemachtigen
Om tafelbier te proeven moet je het eerst kopen. In een twaalf uur durende rally dwars door België hebben we zo veel mogelijk lokale tafelbieren weten te bemachtigen. Daarbij beperkten we ons tot de beschikbare tafelbieren in Vlaanderen. Er zijn ook tafelbieren in Wallonië, maar om praktische redenen hebben we die niet opgenomen in onze toer. Een uitzondering daarbij zijn de in België landelijk verkrijgbare tafelbieren van het Luikse Piedboeuf.
Voorafgaand aan onze rally hebben we online gezocht naar de beschikbare tafelbieren. Na contact met de brouwerijen bleek echter al snel dat een ronde door Vlaanderen geen lieflijke roadtrip langs die brouwerijen betekende, maar vooral een praktische ronde langs zo veel mogelijk drankenhandels.
Nederland
Om een zo divers mogelijk beeld te krijgen van beschikbaar tafelbier, plaatsten we ook nog twee tafelbieren op onze shortlist van Nederlandse brouwers. Toeval of niet, maar beide zijn ze afkomstig van brouwerijen uit het Noorden des lands. We brachten nog ‘De Armoedzaaier’ van brouwerij Maallust en ‘Skynhilige’ van Tsjerkebier op tafel tijdens onze proefsessie
Proefpanel
Het proefpanel bestond uit vier bierliefhebbers met verstand van zaken en een overtuigende nieuwsgierigheid naar tafelbier:
- Elianne Mercx (biersommelier en lid van de examencommissie van Stichting Bieropleiding Nederland),
- Manuel Jansen (Chef en manager van het Bronckhorster Proeflokaal en tafelbier-geek in de keuken en op tafel)
- Frits Dunnink (biersommelier en de Bierschrijver)
- Ithar da Costa (biersommelier)
De proefsessie vond woensdag 22 mei 2024 plaats in het restaurant van het Bronckhorster Proeflokaal in Steenderen.
Geproefde tafelbieren
Blond
- Piedboeuf Blond (1,1% ABV), Piedboeuf (BE)
- Alken Speciale Blonde (1,3% ABV), Alken-Maes/Heineken (BE)
- Bavik Dinner Beer Blond (1,5% ABV), De Brabandere (BE)
- Leroy Bock (1,8% ABV), Leroy Breweries (BE)
- Skynhillige Light (2% ABV), Brouwerij Tsjerkebier (NL)
- Strubbe Blond Pilsen (2,1% ABV), Brouwerij Strubbe (BE)
- Armoedzaaier (2,5% ABV), Brouwerij Maallust (NL)
Positieve verrassingen
De variatie tussen de blonde tafelbieren is groot. De verschillen zitten vooral in de mate van zoetheid, mondgevoel (plakkerigheid) en ook de intensiteit van bitterheid. Ook de balans is niet bij alle bieren even goed te vinden. Soms worden afzonderlijke smaken te dominant en overheersend, of blijft het bier juist te oppervlakkig.
Voor ons vallen onderstaande drie bieren (in willekeurige volgorde) positief op:
- Leroy Bock (1,8% ABV) omdat dit bier na een paar slokken gaat bloeien. De zoetheid wordt geen onnodige plakkerigheid en de “3 hopvariëteiten” brengen een uitgesproken bitterheid. Onderscheidend tafelbier.
- Skynhillige Light (2% ABV) omdat wij in dit bier de meeste complexe en brede smaken vinden. Tegelijkertijd blijft het een vriendelijk en toegankelijk bier, zoals je van een tafelbier verwacht.
- De Armoedzaaier (2,5% ABV) omdat het mooie hopbitters geeft zonder te dominant te worden. De caramouten geven dit tafelbier een interessante fruitigheid.
Donker
- Piedboeuf Bruin (1,1% ABV), Piedboeuf (BE)
- Saer Bräu Tafelbier Bruin (1,2%), Carrefour (BE)
- Maltosa (1,2%), Brouwerij Haacht (BE)
- Alken Faro (1,3%), Brouwerij Alken-Maes (BE)
- Martens Tafelstout (1,35%), Brouwerij Martens (BE)
- Bavik Dinner Beer Faro (1,5%) Brouwerij De Brabandere (BE)
- Boni Bruin (1,5%), Piedboeuf (voor Colruyt Group) (BE)
- De Poes Tafelbier Bruin (1,8%), Brouwerij De Poes (BE)
- Leroy Bruin (1,8%), Leroy Breweries (BE)
- Strubbe Oud Bier (2,1%), Brouwerij Strubbe (BE)
Positieve verrassingen
De donkere varianten van tafelbier hebben allemaal een meer uitgesproken zoet karakter. Deze zoetheid komt in verschillende intensiteit en complexiteit tot uitdrukking. Net als bij de blonde tafelbier, is ook hier de variatie tussen de bieren groot. Voor ons vallen onderstaande drie bieren (in willekeurige volgorde) positief op:
- Saer Bräu Tafelbier Bruin (1,2%), Carrefour (BE), omdat dit bier, ondanks de toevoeging van een kunstmatige zoetstof (E950) een vriendelijke, bijna troostende, zoetheid geeft, in combinatie met een hoge mate van doordrinkbaarheid. Ook de aanwezige frisheid van de hop aroma’s verrast ons.
- Martens Tafelstout (1,35%), Brouwerij Martens (BE), omdat dit bier je als het ware uitnodigt voor het diner. De pareling is uitnodigend, de aroma’s van vers gebakken brood reiken je de hand naar een eerste hap. Een vriendelijk bier en niet saai, zeker met voldoende uitgesproken karakter om aan tafel uit te nodigen.
- Strubbe Oud Bier (2,1%), Brouwerij Strubbe (BE): Een mooi, gebalanceerd bier dat spreekt met natuurlijke aroma’s. Met ook dat typische Belgische gistprofiel. Eigenlijk een lichte versie van een klassiek Belgisch bier.
Speciale vermelding
Brouwerij De Poes, omdat dit bier een onderscheidende interpretatie geeft van de gangbare veelal zoete donkere tafelbieren die we hebben geproefd. Het tafelbier van De Poes is niet heel uitgesproken zoet en heeft juist een meer hoppig citroenfris karakter. Voor ons een positief voorbeeld hoe de smaak van tafelbier nog steeds in ontwikkeling is.
Proefnotities
Blonde tafelbieren
Piedboeuf Blond (1,1% ABV)
Piedboeuf / AB InBev (Jupille-sur-Meuse, België)
Ingrediënten (volgens etiket): Water, gerstemout, mais, gerst, hop, zoetstof: sacharine, zout.
Licht blonde kleur. In de geur lichte granigheid. Veel koolzuur, geeft ook een zuurtje. Smaak heeft milde zoetigheid. Het is als bruiswater met een vleugje bierlimonade.
Alken Speciale Blonde (1,3% ABV)
Brouwerij Alken-Maes / Heineken (België)
Ingrediënten (volgens etiket): Water, gerstemout, glucosetroop, gerst, zoetstof: sacharine, hop, hopextract.
Minder nadrukkelijk koolzuur. Meer moutigheid in de geur. Zoetstofsmaak komt sterk naar voren, waardoor er ook een bloemige smaak ontstaat. Het bloemige karakter heeft zelfs een hint naar vlierbloesem. Het blijft nog steeds bruisend water met bierlimonade. Maar na een paar slokken slaat het mondgevoel door naar een overheersend plakkerig karakter. Hint van metaalsmaak. De vlierbloesem verdwijnt. Nasmaak van zoetstof blijft lang hangen.
Bavik Dinner Beer Blond (1,5% ABV)
Brouwerij De Brabandere (Bavikhove, België)
Ingrediënten (volgens etiket): Gerstemout met zoetstof.
Mooie pareling met vrolijk bubbelstroompje. Heeft al een bierig karakter, is voorbij het bruisend water met bierlimonade. Beetje muffig, zelfs beetje stal in de geur. Lange zoete nasmaak, nadrukkelijk weeïg karakter van Stevia zoetstof. Goed doordrinkbaar. Ter plekke gecombineerd met een stukje van de kiemplant van Stevia (Atsina Cress) biedt dit een prettig versterkende smaakervaring. Dit bier past ook mooi bij combinaties met anijs of venkel.
Leroy Bock (1,8%)
Leroy Breweries (Boezinge, België)
Ingrediënten (volgens etiket): Water, gerstemout, hop, zoetstof: E954, antioxidant: E300, kleurstof: E150c. Dit bier van lage gisting bevat 3 hopvariëteiten en 2 moutvariëteiten.
Mooie veelbelovende schuimkraag. In eerste instantie verrassend bitter en niet zeer zoet. Echter, na meerdere slokken neemt de bitterheid sterk toe, lijkt zelfs even te scherp, zoals verbrande bitterheid kan tegenstaan. Echter, na een paar slokken komt dit bier meer los en toont het een evenwichtiger smaakprofiel. De hopbitterheid van de “3 hopvariëteiten” komt dan meer in balans. Bier heeft een licht mondgevoel en is niet te plakkerig, waardoor het een verfrissend bier is. Onderscheidend en zeker uitgesproken.
Skynhillige Light (2,0% ABV)
Brouwerij Tsjerkebier (Easterwierrum, Nederland)
Ingrediënten (volgens etiket): Spanneburger Oer grondwater, gerstemout, roggemout, haver, hop, jeneverbes, paradijszaad en cichorei. Bevat gluten.
Aantrekkelijke geur van groene appel. Flink veel koolzuur. Lichte cider smaak en een vegetale bittersmaak. Bitterheid in balans waardoor een fris en doordrinkbaar bier. Haver en rogge geven zacht en vol mondgevoel.
Strubbe Blond Pilsen (2,1 % ABV)
Brouwerij Strubbe (Ichtegem, België)
Ingrediënten (volgens etiket): Puur water, gerstemout, hop, suikers en gist.
Heeft het weeïge zoetje van een alcoholarm pils. Moutig karakter en gist fruitigheid zijn gebalanceerd aanwezig. Het is een ingetogen bier zonder extreem bitter of zoet. Ieders tweede favoriet. Beetje oppervlakkig daardoor. Hopbitter blijft wel lekker hangen.
Armoedzaaier (2,5% ABV)
Brouwerij Maallust (Veenhuizen, Nederland)
Ingrediënten (volgens etiket): Water, pils- en caramelmouten, hop en gist. Bevat gluten.
Mooie volle kleur met tweeschijn. Assertiviteit van het koolzuur is prominent. Fruitigheid nadrukkelijk in de geur. De caramouten geven een Roosvicee-achtig rood-fruit smaak mee. Fris en goed doordrinkbaar. Hopbitters zijn goed aanwezig en in balans. Nasmaak valt wat snel weg.
Donkere tafelbieren
Piedboeuf Bruin (1,1% ABV)
Piedboeuf / AB InBev (Jupille-sur-Meuse, België)
Ingrediënten (volgens etiket): Water, gerstemout, mais, gerst, hop, kleurstof (karamel E150c), zoetstof: sacharine, zout.
Volle karamelgeur. Proeft als kindercola met bitterheid. Weinig expressief en vooral heel zoet.
Saer Bräu Tafelbier Bruin (1,2% ABV)
Carrefour (Levallois-Perret, Frankrijk)
Ingrediënten (volgens etiket): Water, gerstemout, maïs, hop, zoetstof: acesulfaam-K (E950), kleurstof: amoniakkaramel, voedingszuur: melkzuur, antioxidant: ascorbinezuur.
Zoet door opkomende smaak van appelstroop en ontwikkelt zich meer naar zachte aroma’s van melassestroop. Ondanks zoetheid is het bier fris en doordrinkbaar. De stroop blijft hangen en is eigenlijk wel lekker. In de geur ook iets van vers gemaaid gras door de hop. Prettig zalvend zoet. Wel een minpunt dat het volgens het etiket gebrouwen wordt in België.
Maltosa (1,2% ABV)
Brouwerij Haacht (Boortmeerbeek, België)
Ingrediënten (volgens etiket): Water, gerstemout, mais, zoetstof: acesulfaam-K (E950), zuurteregelaar: melkzuur (E270), hop, stabilisator: propyleenglycolginaat (E405), antioxidant: ascorbinezuur (E300)
De bitterheid is laag en heeft iets aangebrands, wat blijft hangen. Het smaakprofiel is te chemisch, wat zorgt voor een blijvend ongemak in de smaak.
Alken Faro (1,3% ABV)
Brouwerij Alken-Maes / Heineken (België)
Ingrediënten (volgens etiket): Water, gerstemout, glucosetroop, gerst, kleurstof (E150c), zoetstof: sacharine, hop, hopextract
Smaak en geur komen pas na een paar slokken meer in balans. De eerste ervaringen zijn als cola, zelfs met een medicinale of wat metaal bijsmaak. Veel koolzuur. Maar al vlot neemt het granige karakter toe. Het blijft een vlak bier en is weinig expressief.
Martens Tafelstout (1,35% ABV)
Brouwerij Martens (Bocholt, België)
Ingrediënten (volgens etiket): Gerstemout met zoetstoffen
Een zoet bier dat neigt naar een Nederlands Oud Bruin of een Maltbier. Fijne pareling en prettig koolzuur. Aroma’s van gebakken brood. In de smaak komt Stevia terug. Vol mondgevoel, zonder plakkerige nasmaak. Uiterst ontspannen bier om jezelf gereed te maken voor de maaltijd.
Bavik Dinner Beer Faro (1,5% ABV)
Brouwerij De Brabandere (Bavikhove, België)
Ingrediënten (volgens etiket): Gerstemout met zoetstof.
Bij aanvang al een duidelijk umami karakter dat boeiend combineert met de moutige body van het bier. Kan interessant combineren met Aziatische keuken. Is ook wat zuur en neigt daardoor meer naar cola. Geeft ook een licht astringent effect. Houdt cola in de nasmaak.
Boni Bruin (1,5% ABV)
Piedboeuf (voor Colruyt Group), AB InBev (Jupille-sur-Meuse, België)
Ingrediënten (volgens etiket): Water, gerstemout (gluten), hop, zoetstof (sucralose), kleurstof (E150c)
Kruidige aroma’s in de geur. Heel zoet bier met een fruitig gistprofiel. Doet een beetje aan Natterman of Jägermeister denken. Zoetigheid blijft domineren ook in de nasmaak, waarschijnlijk door de kracht van sucralose dat een heel sterk zoetstofmiddel is. Hierdoor te weinig balans met de bierige aroma’s van dit bier.
De Poes Tafelbier Bruin (1,8% ABV)
Brouwerij De Poes (Tielt, België)
Ingrediënten (volgens etiket): Water, gerstemout, Merkur hop, gist, zoetstof (Sacharine: E954), antioxidant: E300, kleurstof E150c
Mooi schuim. Elegante prettige geur, met duidelijk hoppig karakter. Ook de smaak geeft duidelijke tonen van citroen frisheid van de Merkur hop. Geeft het bier ook een klassiek bierig karakter. Verder een ‘clean’ bier, zonder plakkerigheid. Een fris-bittere en wat neutrale nasmaak.
Leroy Bruin (1,8% ABV)
Leroy Breweries (Boezinge, België)
Ingrediënten (volgens etiket): Water, gerstemout, hop, zoetstof: E954, antioxidant: E300, kleurstof: E150c. Dit bier van lage gisting bevat drie hop- en twee moutvariëteiten.
Prachtige kastanje rode kleur. De toevoeging van de zoetstoffen werkt als een tegenhanger op de uitgesproken hopbitterheid, maar wordt daardoor minder expressief en interessant. Een weeïge moutigheid blijft hangen. Wel doordrinkbaar.
Strubbe Donker Oud Bier (2,1 % ABV)
Brouwerij Strubbe (Ichtegem, België)
Ingrediënten (volgens etiket): Puur water, gerstemout, hop, suikers en gist.
Gebalanceerd bier met indrukken van klassiek Belgisch gistprofiel door de fruitigheid en zuurstoksnoep aroma’s. Dat wat bij Untappd ‘Belgianny’ genoemd wordt. Ook tonen van karamel. Fijne nasmaak met mooie bitters. Het bier spreekt met natuurlijke smaken.
Hebben we een tafelbier gemist?
Tafelbier geproefd en beoordeeld. Best mogelijk natuurlijk dat we iets gemist hebben. Tip ons in het commentaarveld onder dit artikel. Welke brouwerij heeft nog een interessant tafelbier? En waar kunnen we het krijgen?
Verder luisteren of lezen
Pleidooi voor een ondergewaardeerd bier: ontdek de fascinatie van Ithar da Costa voor tafelbier.
Vloek of zegen? Bierbeoordelings-app Untappd scheidt de geesten.
Wat je als bierliefhebber wilt weten over IPA.
Vroeger werd geen zoetstoffen gebruikt, was veel gezonder dan nu.