Ben jij een liefhebber van bier of een biersnob? Voor sommigen lijkt het bon ton om onder gelijkgestemden af te geven op bier dat je ‘gewoon’ in de supermarkt kunt kopen. Maar is dat wel terecht? Feit is dat dat de plek is, waar verreweg de meeste consumenten het kopen. Wen er maar aan. Het loont de moeite om eens met een open blik, maar wel kritisch te kijken naar wat je eigenlijk voor bier kunt kopen bij AH, Jumbo, Plus, Poeisz en aanverwanten. Bierschrijver Frits Dunnink nam de proef op de som. In dit artikel lees je wat hij vindt van vijf winterbieren uit de supermarkt.

Vijf winterbieren uit de supermarkt

Het lekkerste bier koop je niet in de supermarkt. Die stelling heb je me hier op bierschrijver.nl al vaker horen verkondingen. Net zo min als je in de supermarkt moet zijn als je op zoek bent naar de lekkerste aardappelen of aardbeien. Maar desondanks is dat wel de plek waar de meeste mensen hun boodschappen doen. En allicht ook de vaakst hun bier kopen.

Daarnaast ben ik nog een andere mening toegedaan: als bierkenner hoef je niet automatisch een biersnob te zijn. Bier uit de supermarkt wordt allicht op een grotere schaal gebrouwen dan menig brouwerspareltje dat je bij de bottleshop vindt. Maar beide biersoorten hebben ook iets gemeen: ze worden beide met dezelfde toewijding voor het brouwersambacht gebrouwen. Alleen daarom al past het niet om dedain aan de dag te leggen voor ‘supermarktbier’. Ook dat verdient het om met open vizier te proeven. En laat het nou precies dát zijn wat we in dit artikel gaan doen.

---

Wat is winterbier?

Er bestaat geen duidelijk afgebakende definitie waaraan een winterbier hoort te voldoen. Maar uiteraard beantwoordt het aan de behoeften die als vanzelf krijgt in het donkere jaargetijde. Met dikwijls nat en guur weer vraagt de Nederlandse winter om verwarmende smaken. Van oudsher drukken winterse specerijen hun stempel erop: kaneel, zoethout, steranijs, kruidnagel, korianderzaad, gemberpoeder of kardemon. In klassiek winterbier gunt de brouwer deze uitgesproken smaken een rol in zijn receptuur, dikwijls tezamen met smaakmakers als honing en/of sinaasappelschil. Winterse bieren zijn zoet van smaak ook door het royale gebruik van (donkere) mout.

Niettemin spelen geroosterde smaken doorgaans geen rol. Ook harde bitters blijven achterwege, wat winterbieren troostrijk en warm maakt als je favoriete wollen trui. Qua uiterlijk zijn typische winterbieren doorgaans donker amberkleurig, neigend naar donkerbruin tot zwart. In de proefnotities verderop in dit artikel lees je of dat ook opgaat voor de winterbieren uit de supermarkt. Het verwarmende karakter komt ook tot uiting in het relatief hoge alcoholgehalte.

Nu heb je een beetje een idee waar we in het kader van dit artikel eigenlijk naar kijken. Hoog tijd om de focus op de winterbieren te leggen waaraan dit artikel aandacht besteedt.

---

---

Kruidige Winterbok

Koninklijke Grolsch

ABV 7,5%
Adviesprijs €4,05 per liter
Untappd 3,08/5 (38,3K beoordelingen)

Proefnotitie – In je glas is deze Kruidige Winterbok donker koperkleurig om te zien, met een waasje tweeschijn. Het schuim heeft grove bellen en trekt vrij snel weg. In de geur vallen zoete aroma’s op, die een geparfumeerd karakter hebben. Kaneel valt op, toetsen die herinneren aan stoofpeertjes en iets dat neigt naar bubblegum. Aroma’s karakteristiek voor bier, herleidbaar naar mout, hop of gist zoek ik tevergeefs.

De smaakindrukken zijn kernachtig te typeren: zoet met een bitter randje. Dat bittere heeft iets samentrekkends. In de smaak kun je kaneel en overige speculaaskruiden ontdekken. In het recept van dit ondergistende bockbier is ook honing verwerkt. Maar wie de bok zoekt, vindt ‘m voornamelijk terug in het alcoholpercentage. Het hele smaakpalet wekt een vrij chemische indruk.

Het mondgevoel van Grolsch Winterbok is zacht en gelukkig plakt het niet. In de afdronk valt het droogtrekkende effect op dat past bij kaneel. Bij het proeven kreeg ik onwillekeurig de associatie met appeltaart. Dit bier laat zich harmonieus combineren op de smaaktonen appel/peer en kaneel. Ik kan me voorstellen dat het ook matcht met bijvoorbeeld paté.

» bekijk wat de brouwerij vertelt over dit bier «

---

Winterbier

Hertog Jan

ABV 8,8%
Adviesprijs €4,44 per liter)
Untappd 3,54 (34,4K beoordelingen

Proefnotitie – De brouwers van Hertog Jan klasseren hun bier voor de het koude jaargetijde als Winter Ale. Dat impliceert dat we het hier te doen hebben met een bovengister. In het glas is dat in elk geval keurig om te zien: mooi rijk en mousse-achtig, lang aanhoudend schuim, donker goudkleurig en helder. In de geur herken je zoete mout, honing en toetsen die herinneren aan bloemen/potpourri. In dit Winterbier zitten ook aroma’s vergelijkbaar met Belgische bieren van dit kaliber.

Ook in de smaak is zoet de dominante grondtoon. Er is een bitter randje dat een beetje samentrekkend aanvoelt. Er zijn ook fenolige toetsen herkenbaar, iets wat doet denken aan iets medicinaals of pleister. Waarschijnlijk smaken die terug te leiden zijn op de gist. Het bier geeft een zacht mondgevoel, dankzij lage carbonisatie. Ook het pronte alcoholgehalte heeft hier allicht een stem. Hoewel dat verder hoofdzakelijk herkenbaar is als je het glas schuin houdt en het bier aan de binnenkant een stroperig laagje achterlaat. Verder is dit Hertog Jan Winterbier heel doordrinkbaar.

De combineren valt dit winterse bier met stoofgerechten: konijn met pruimen zou een prima suggestie zijn. Daarnaast bieden combinaties met cranberry paté of pastinaak mogelijkheden en misschien ook wel desserts met donker fruit.

» bekijk wat de brouwerij vertelt over dit bier «

---

Leffe Bière d’Hiver/Winterbier

Abbaye de Leffe

ABV 6,6%
Adviesprijs €3,88 per liter
Untappd 3,47 (49,2K beoordelingen)

Proefnotitie – Deze winterse creatie is een neefje van het Hertog Jan Winterbier, aangezien beide brouwerijen/merken toebehoren aan het zelfde wereldwijd opererende bierconcern AB InBEV. Niettemin is Leffe nog wel degelijk een abdijbier, waarvoor gist wordt gebruikt die afstamt uit een klooster in de buurt van Dinant. Visueel maakt het Leffe Winterbier in elk geval een prima indruk: met gul, mousse-achtig en zeer stabiel schuim. In een schoon glas laat het een elegant bierkantje achter. Het heldere bier is donker koperkleurig.

In de geur herken je meteen de typische Leffe-signatuur. Veroorzaakt door voornoemde gist, die zorgt voor aroma’s die herinneren aan bruine pleisters. De ondertoon van de geur is bescheiden zoet. In de smaak valt naast de fenolige indrukken van de gist ook moutzoet op. Aannemelijk is dat de brouwers in hun receptuur moutsoorten hebben gebruikt, die thuishoren in herfst- of winterbock. Het bier is laag in bitterheid, hoewel het een subtiel samentrekkend randje heeft. De afdronk heeft iets mild kruidigs. Het maakt dit goed gebalanceerde bier heel doordrinkbaar.

Subtiel maar zeker niet karakterloos: ook Leffe Winterbier laat zich combineren met stoofgerechten. Hoewel dit bier naar mijn idee geen specifieke smaakhaakjes kent, op basis waarvan je een foodpairing zou kunnen maken. Rood vlees, eend of ragout van paddenstoelen zijn mogelijkheden die zich aandienen. Allicht werkt het ook goed bij half harde roodkorstkazen.

» bekijk wat de brouwerij vertelt over dit bier «

---

Winterbock

Koninklijke Brand Bierbrouwerij

ABV 7,5
Adviesprijs €4,72 per liter
Untappd 3,41/5 (24,8K beoordelingen)

Proefnotitie – Er is het afgelopen jaar nogal wat te doen geweest rondom deze brouwerij. Moederconcern Heineken haalt de grote pilsproductie weg uit Wijlre, het kerkdorp in het Zuid-Limburgse heuvelland dat aan Brand zijn landelijke bekendheid dankt. Waar het Winterbock voortaan vandaan komt? Joost mag het weten. Laten we goede wensen doen dat het van dezelfde prima kwaliteit blijft. Om te zien in het glas is Brand Winterbock helder koperkleurig, met fijn ecrrukleurig en wegtrekkend schuim.

In de geur vallen aroma’s te ontdekken die herinneren aan toffee, licht gebrande mout en bruine suiker. De indrukken die je ruikt, zijn fris zoet. Qua smaak is Brand Winterbock in de grondtoon moutzoet met een beschaafd bittertje. Er is ook een kruidig randje, dat bestaat uit toetsen die doen denken aan nootmuskaat en kruidnagel. Zacht koolzuur bepaalt het mondgevoel van dit bier, dat zeker niet plakkerig aandoet. Dat maakt het prima doordrinkbaar. Zeker ook in combinatie met de frisse, enigszins samentrekkend bittere afdronk, die absoluut plezierig is.

Mijmerend over een geschikte foodpairing voor dit bier dienen zich combinaties aan met toffee. Ik kreeg in ieder geval zin in banoffee pie, waarbij Brand Winterbock een mooi tegenwicht geeft aan de troostrijke zoetheid van de klassieke Britse nagerecht. Warmende stoofgerechten zijn natuurlijk ook een prima optie om dit bier mee te combineren.

» bekijk wat de brouwerij vertelt over dit bier «

---

Wintervrund

Gulpener Bierbrouwerij

ABV 8,5%
Adviesprijs €3,55 per liter
Untappd 3,34/5 (47,2K beoordelingen)

Proefnotitie – Nog een winterbier uit het diepe zuiden van Nederlands Limburg, zelfs uit dezelfde gemeente als waar de brouwerij van het vorige ‘proefkonijn’ is gevestigd. In de naamgeving maken de vrije brouwers van Gulpener het hunne in elk geval op en top Limburg: Wintervrund. Behoeft die naam toelichting? Nee toch? Of overschat ik nu je taalgevoel? Het schuim van dit vijfde winterbier is in elk geval royaal. Gebroken wit van kleur trekt het langzaam weg, om een fijnzinnig randje achter de laten in je glas. Het bier zelf oogt licht kastanjebruin, met tweeschijn die neigt naar winterse nevel.

In de geur vallen aroma’s op van bruine kandij met heel in de verte indrukken die herinneren aan koffie. Er doet ook iets kruidigs mee, maar dan niet in de registers van speculaas, eerder laurier. De smaak is granig en doet denken aan bruine broodkorst. Ergens is er ook iets gebrands, koffieachtigs, wat je ook terugvindt in de herfstbock van Gulpener. Daarnaast zijn er warmende, alcoholische toetsen. Een bitter randje balanceert de zoetheid van de mout en er is ook iets kruidigs. Met mondgevoel is licht en zacht, bijna romig door het fijne koolzuur. De afdronk is aangenaam, maar relatief kort.

Als ik bij het proeven mijn associaties laat werken richting iets de eten, drijven mijn gedachten haast onvermijdelijk in de richting van bastognekoek. Meer algemeen: gebak waarin bruine kandij is verwerkt. Speculaasachtige smaken doen het allicht ook, of etenswaren die het goed doen bij koffie.

» bekijk wat de brouwerij vertelt over dit bier «

---

Wat vond ik ervan?

Vijf winterbier uit de supermarkt – wat vond ik ervan? Wat positief verrast, is de diversiteit van deze vijf winterbieren. Ja, ze komen ‘gewoon’ uit de supermarkt. Maar ze hebben stuk voor stuk een onmiskenbaar eigen karakter. Heb ik ze daarom allemaal met even veel plezier geproefd? Nou nee. Wat mij betreft deed het Kruidige Herfstbok van Grolsch wel erg zijn best om in de smaak te vallen. Way too much… Maar als je houdt van zoet en duidelijke smaken, kan ik me voorstellen dat je met dit bier een mooie proefbeleving hebt. Wat subtieler en van degelijke kwaliteit is het bovengistende winterbier van Hertog Jan. Dat legt het dan weer af in mijn voorkeursrange tegen de Wintervrund, van dezelfde onbesproken kwaliteit maar in de geur- en smaakvariatie wat veelzijdiger. Daar staat tegenover dat ik met dit bier na een keertje wel weer klaar ben.

Zou ik er nog eentje lusten van het Leffe Bière d’Hiver? Misschien wel, op z’n tijd drink met plezier zo’n ‘kloosterling’ uit de megabrouwerij in Leuven. Deze winterse variant doet wat je van Leffe mag verwachten: met een winters mutsje op voor de feestelijke sfeer, maar prettig drinkbaar. Al zet het datgene wat je weet over bier natuurlijk geenszins op z’n kop. Dat doet Brand Winterbock evenmin. Maar dit is het enige van het vijftal waarvan ik het spijtig vond om het door de gootsteen te spoelen, nadat ik er tijdens mijn proefsessie een goede indruk van had gekregen. Spectaculair onspectaculair: dat is het bier waarvan in houd. Omdat het van alle kanten ‘gewoon’ klopt.

Top vijf winterbieren uit de supermarkt

1. Brand Winterbock
2. Leffe Winterbier
3. Gulpener Wintervrund
4. Hertog Jan Winterbier
5. Grolsch Kruidige Winterbok

Zoveel mensen zoveel smaken

Dit is hoe ik mijn ontdekkingstocht heb beleefd in de kleuren, geuren en smaken van vijf winterbieren die ik mijn supermarkt heb gekocht. Allicht geeft dit artikel je een indruk van hoe ik te werk ga als ik mezelf een oordeel vorm van bier. Jou druk ik op het hart: ga vooral zelf proeven en vorm zelf je eigen mening over een bier. Maak het jezelf niet te moeilijk. Een belangrijk criterium als je bier beoordeelt, is in mijn ogen de vraag: wil ik dit nog wel een keer drinken?

Wat is jou favoriete winterbier?

Heb jij een lievelingsbier voor het koude en donkere jaargetijde? Deel je tips via het reactieformulier onderaan deze pagina.

Leestips

Kijken, geur en smaak: bier proeven doe je zó.

Ook kleine, onafhankelijke brouwers maken mooie winterbieren: proefnotities vind je in dit artikel.