Nijmegen – in wat over het algemeen wordt beschouwd als de oudste stad van Nederland gebeuren ook op biergebied interessante dingen. Van de elf ambachtelijke brouwerijen die de gemeente anno 2022 rijk is, is dit allicht de meest spannendste: Nevel. Een brouwerij met een missie: inspireren dat echt duurzaam ondernemen mogelijk is. Deze zomer zijn ze bij Nevel begonnen aan een nieuw hoofdstuk van hun (succes)verhaal. Op een nieuwe locatie zijn Mattias Terpstra en Vincent Gerritsen met hun brouwerij het pop up-karakter voorbij. Bierschrijver nam een kijkje en constateerde: Nevel Wild Ales in Nijmegen blij met nieuwe stek.
Nevel Wild Ales in Nijmegen blij met nieuwe stek
‘One small step for man, but one giant leap for mankind’
Neil Armstrong
Niet dat we deze gebeurtenis nu per se moeten vergelijken met de landing van mensen op de maan. Maar onherroepelijk denk je er toch even aan, wanneer je hoort dat brouwerij Nevel Wild Ales dit voorjaar haar eigen ‘Waalsprong’ heeft gemaakt. Van het geïmproviseerde karakter van ‘de Honig’ naar een ‘keurig’ bedrijventerrein aan de uiterste noordrand van de stad Nijmegen. Bijna een zichtlocatie langs de snelweg richting Rotterdam.
Het studentikoze onderkomen ontgroeid
Het heeft een beetje dezelfde gevoelstemperatuur als de voormalige student die settelt. Het studentikoze onderkomen ontgroeid waar zijn loopbaan in de ‘volwassenenwereld’ begon te ontkiemen, de relatie met zijn partner bloesem en misschien zelfs wel vrucht te dragen. Waar moet die heen met zijn lief? Nou, in vredesnaam: naar de VINEXX-wijk dan maar. In het bewustzijn dat de komende jaren daar ook een pop up-karakter zullen krijgen. Omdat de uiteindelijke droom over een jaar of wat op een andere plek echt gestalte gaat krijgen. Maar voor het zover is, heeft een ambitieus mens ruimte nodig om verder te groeien. En helemaal als hij brouwt. Zo vonden Mattias Terpstra en Vincent Gerritsen een nieuwe stek voor hun brouwerij Nevel. Op de andere oever van de Waal, daar waar Lent alweer Nijmegen heet en de stad uitdijt richting Elst.
Wanneer ik Mattias op een zonovergoten woensdagmiddag ontmoet op de nieuwe locatie, houd ik de even voor de hand liggende als flauwe vraag voor me: of Nevel nu een Arnhemse brouwerij aan het worden is? De bloemen van het openingsweekeinde van Bar Nevel geuren nog in de vazen her en der in het pand. En Mattias beaamt volmondig dat zijn team en hij nog volop aan het landen zijn op hun nieuwe plek. Maar dat tevredenheid overheerst. Niet zozeer meer ruimte dan in het oude onderkomen. Wel handiger, met meer plaats in de hoogte. Trots laat hij me de glimmende lagertanks zien waarin alle eigenzinnige Nevel-bieren tot ontwikkeling komen. Met als pièce de résistance de drie enorme liggende houten foeders van Oostenrijkse makelij. Je hebt natuurlijk kwaliteit nodig om kwaliteit te produceren. Een succesvolle crowdfunding maakt het mogelijk.
Nieuwsgierigheid naar geur en smaak
Op de kop af tien jaar geleden is het nu dat Mattias begonnen is het spoor van bier en smaak te verkennen en te volgen. Natuurkundestudenten die zich aan het brouwen wagen. Dan nog een hobby die Mattias’ fascinatie voedt voor waar geur en smaak vandaan komt, in wat we eten en vooral ook drinken. Met in het verlengde ervan de herkomst van de grondstoffen die je ervoor nodig hebt. Beschouwd door het denkraam van duurzaamheid. Hoe kun je goede en lekkere voedingsmiddelen maken, in dit geval bier? Op een manier dat je teruggeeft aan de natuur, die de ingrediënten voortbrengt. En haar niet alleen gebruikt als een plantage waarover je naar goeddunken beschikt maar in wezen roofbouw op pleegt.
De brouwhobby groeit uit tot een eerste brouwerij. Het laat Mattias en Vincent kennismaken met spontane en gemengde vergisting. Op een manier die ook de wetenschappers, die onlosmakelijk deel uitmaken van de persoonlijkheid van beide brouwers aan hun trekken laat komen. En ook niet onbelangrijk: creativiteit laat stromen. Ze leren stijlen en concepten in bier los te laten. En bovenal leren ze ondernemen. Het inspireert ze in 2016 hun project opnieuw uit te vinden. Nu als serieuze onderneming: de bron en een reden van bestaan voor beide brouwers. Geschraagd door een ondernemingsplan. Waarvan Mattias een jaar of zes na dato met gevoel voor zelfironie vaststelt dat het eerder leest als een pamflet waarin de staat van de wereld de maat wordt genomen.
Natuurinclusief
Maar niettemin beschrijft het haarfijn en treffend de contouren van het bedrijf dat Mattias en Vincent nog steeds voor ogen staat. Een brouwerij waar bier het middel is voor een hoger doel. Dat ligt besloten in 100% natuurinclusiviteit en lokaal produceren. Een bedrijf dat duidelijk maakt wat duurzaamheid nu werkelijk betekent voor de manier hoe we produceren wat we eten en drinken, en waarvan we genieten. Een brouwerij die tot de verbeelding spreekt met mooi bier. En tegelijkertijd inspireert als voorbeeld dat idealistisch ondernemen geen utopie is.
Dat betekent dat brouwerij Nevel op weg is in de richting van het uiteindelijke doel: een brouwboerderij. Waar de grondstoffen voor het bedrijf op een voor planeet aarde vriendelijke manier worden geproduceerd: voor bier maar ook voor andere producten tot stand gekomen door fermentatie. Als het aan Mattias ligt, kan Nevel die uiteindelijke sprong over een jaar of vijf maken.
Het aller slechtste wat je kunt doen: op je handen blijven zitten
Wanneer ik zit te luisteren naar het verhaal van de Nevel-brouwer, moet ik onherroepelijk denken aan een ander citaat. In het Duits, dit keer van de schrijver, cabaretier en pedagoog Erich Kästner (1899-1974):
‘Es gibt nichts Gutes, außer man tut es’
Erich Kästner
Vrij vertaald: er bestaat niks goeds, behalve dat wat je doet. Wat brouwerij Nevel ondernemers kan leren, is hoe je duurzaamheid tot iets maakt, dat meer is dan een woord op je website. Door met een goed idee aan de slag te gaan. In het bewustzijn dat iets goed is en meer beter. Maar op je handen zitten en eindeloos discussiëren en dralen op zoek naar de ‘optimaal duurzame’ oplossing, uiteindelijk het aller slechtste is wat je (niet) kunt doen. Het perfecte plaatje voor duurzaamheid en natuurinclusiviteit bestaat namelijk niet. Ook hier geldt: de weg is de bestemming. Stukje bij beetje maak je je bedrijf steeds duurzamer en daarmee de wereld.
Voor Mattias Terpstra en zijn compagnon Vincent Gerritsen is dus de premisse om het steeds een stapje duurzamer te maken. Wat betekent dat je op de nieuwe locatie van Nevel tevergeefs zoekt naar een metaalglimmend eigen brouwhuis. De bieren in de tanks brouwen Mattias, Vincent en hun team bij buren die in hun respectievelijke brouwerijen extra capaciteit beschikbaar hebben. Dat heeft een gunstiger effect dan wanneer ieder eigen ketels stookt.
Gebrouwen met Gelderse grondstoffen
Duurzaamheid betekent ook werken met grondstoffen van zo dichtbij mogelijk, liefst uit een omtrek van 40 tot 50 kilometer rond de brouwerij. Ook letten ze bij Nevel op hoe duurzaam leveranciers produceren, in overeenstemming met de natuur. Daarbij kijken ze breder dan alleen biologische productiemethoden. Want dat blijkt in de praktijk nog al eens voornamelijk een stuk marketinggereedschap, handig om hogere prijzen te vragen. Ook gaat de voorkeur bij Nevel uit naar direct zaken doen met de producent: zoeken naar echte verbinding. Met als doel tot een zo kort en doorzichtig mogelijke economische keten te komen. Niet voor niets prijkt op de dozen waarin Nevel bieren verkoopt, trots het statement: ‘Gebrouwen met Gelderse grondstoffen’.
Daarbij hebben de bieren van Nevel nog een andere, onverwisselbare signatuur: fris, mildzuur en complex. Met gemengde en spontane vergisting brouw je weliswaar geen allemansvrienden. Mattias Terpstra heeft ontdekt dat verreweg de meeste bierliefhebbers wat betreft verwachtingen aan hun geliefde gerstenat er toch een bepaald nauwe smaakhorizon op nahouden.
Dat neemt niet weg dat zijn brouwerij in de afgelopen jaren een trouwe fanbase heeft opgebouwd. En daarbij zelfs andere doelgroepen aanboort dan je van een brouwerij op het eerste gezicht misschien verwacht. Bewuste levensgenieters voor wie niet alleen smaak, maar ook duurzaamheid belangrijk is. En die er oké mee zijn dat kwaliteit daarin haar prijs heeft.
Daarbij komt ook dat Nevel zichzelf de afgelopen jaren op het gebied van ondernemerschap heeft ontwikkeld. De productrange is lang niet zo radicaal als je misschien van een geëngageerd bierbedrijf als Nevel zou verwachten. Die omvat inmiddels ook bieren die als ‘instapmodellen’ kunt beschouwen in het genre. Daarnaast erkennen de Nijmeegse brouwers het belang van storytelling.
Erkenning voor hard maar zinvol werk
Nuchter constateert Mattias Terpstra in de zomerzon voor zijn spiksplinternieuwe pand dat Nevel blijkbaar toch goede dingen doet. Het is zijn understated reactie op een vraag of hij verrast was in 2021 met het lichtblonde bier »Meander« de Mitra Award van het beste bier van Nederland te winnen. Een mooie erkenning voor hard maar zinvol werk.
Als we tenslotte weer afscheid van elkaar nemen, drukt de Nevel-brouwer met nog flesje bier in de handen. Onder de kurk een bewijs hoe en waarom brouwerij Nevel aan haar naam is gekomen. Voor Terpstra en Gerritsen schuilt de betekenis in wat voor hen de essentie is van het brouwen. Een proces van smaak maken met water, mout, hop en wilde gist, waarvan de exacte uitkomst vaak in nevelen is gehuld. Een soort black box waarvan de resultaten altijd een zekere onvoorspelbaarheid in zich bergen, door de specifieke manier waarop ze bij Nevel verkiezen om te werken. Werken met wat je weet en werkende weg hebt ervaren.
Maar door dicht bij de natuur te blijven, kan het gebeuren dat er een verrassing uit de hoge hoed komt. Zoals het bier dat Mattias nu aan me geeft. Vertrekpunt was om een batch »Erve« te brouwen. Door de eigengereidheid van de gist ontstond er een bier dat Nevel noopte een andere naam op het etiket te vermelden:
»Erve« werd »Hof«.
Meer weten?
Ben je nieuwsgierig naar de bieren van Nevel? En wist je dat er op de nieuwe locatie van de brouwerij ook een gezellig proeflokaal is? Alles wat je wilt weten vind je op de website van de brouwerij.
Credits
De foto’s bij dit artikel werden gemaakt door Pip van Erven en geplaatst met toestemming van Nevel Wild Ales.
Leestips
Maak kennis met een bijzondere brouwerij uit de Amsterdamse Bijlmer: Kloosterbrouwerij Kleiburg
Geniet jij wel genoeg van bier? Of laat je jezelf beperken door misverstanden en vooroordelen?