Op geen enkele plek vind je in de Lage Landen zoveel brouwerijen als in Amsterdam. Ook het aanbod van cafés waar bier wordt getapt en geschonken, is schier onuitputtelijk. Maar waar moet je als liefhebber zijn als je op zoek bent naar een authentieke bierbeleving? Biersommelier Frits Dunnink ging dit voorjaar op ontdekkingstocht in de stad aan het IJ. En kwam terug met een groot aantal tips voor als je bier wilt drinken in Amsterdam.
Bier drinken in Amsterdam
We schuimen de hele aardbol af op zoek naar tot de verbeelding sprekende belevenissen: op het gebied van bier en anderszins. Daarbij zouden we toch vergeten dat er vlakbij de eigen voordeur genoeg interessante dingen te ontdekken en te beleven zijn. Met dat bewustzijn in het achterhoofd, rijpte bij mij het idee om eens uitgebreider rond te kijken in Amsterdam.
Ik weet niet hoe het jou vergaat, maar ik was altijd geneigd om met enige regelmaat eens een dagje daar naartoe te gaan. En na een welbestede dag weer op tijd met de trein richting huis. Overnachten in Amsterdam? Dat was wat voor toeristen. Maar waarom eigenlijk? (Afgezien van het feit dat logies in onze hoofdstad over het algemeen echt alarmerend duur zijn.) Zo vatte ik het koene besluit om daar eens verandering in te brengen. Afgelopen april hield ik een week kantoor in Amsterdam. Ik had er talloze leuke en inspirerende ontmoetingen met metgezellen uit de vaderlandse bierbubbel. En maakte en passant uitgebreider kennis met enkele bijzondere cafés en brouwerijen. Waar ik weliswaar veel over had gehoord, maar die ik zelf nimmer had ‘ervaren’.
Authentieke bierbelevenissen
In dit artikel lees je een weerslag van mijn bierontdekkingen in Amsterdam. Met als onderliggende vraag: waar kun je er terecht voor bierbelevenissen die authentiek zijn en vooral ook leuk. Want plekken waar vooral wordt voorzien in de behoefte aan goedkoop bier voor dorstige toeristen zijn er natuurlijk genoeg. Die kun je zelf wel vinden, mocht dat zijn wat je interesseert.
‘Bier drinken in Amsterdam’ is opgebouwd volgens het inmiddels bekende stramien. Eerst lees je het een en ander over culturele en historische achtergronden van de stad. Waarbij ik je meteen maar waarschuw: daarbij ben ik in mijn nieuwsgierigheid wat uit de bocht gevlogen. Voel je vooral vrij om verder te wippen naar andere onderdelen van het artikel wanneer het je al te gortig wordt. Bijvoorbeeld naar het hoofdstuk over biertrends in de stad Amsterdam: onder meer hoe je daar de bakermat vindt van de renaissance van het lokaal gebrouwen bier in Nederland. Deze twee onderdelen vormen de opmaat tot datgene waar je hart als bierliefhebber allicht het meest van open gaat: een ontdekkingstocht langs de lekkere brouwerijen, bijzondere biercafés en goed gesorteerde bottleshops die Amsterdam rijk is.
Inhoud
Dit artikel over bier drinken in Amsterdam bestaat uit de volgende onderdelen:
Dit is Amsterdam: portret van ‘Mokum’
1.
Dit is Amsterdam: portret van ‘Mokum’
‘Amsterdam, die groote stad, die staat op honderd palen. En als die stad eens ommevalt, wie zal dat betalen?’
Bekend Nederlands kinderliedje
Deze woorden uit het bekende Nederlandse kinderversje worden toegeschreven aan de 19e-eeuwse letterkundige Johannes van Vloten. Het is tegenwoordig zonder meer de grootste stad van de Benelux. Gemeten aan het aantal bedrijven dat zich er in het handelsregister heeft laten inschrijven als ‘brouwerij’, is het ook de brouwhoofdstad der Lage Landen. Dat aantal bedraagt medio mei 2022 maar liefst 55 stuks.
Amsterdam is de hoofdstad van Nederland, hoewel de regering en het staatshoofd zetelen in het zestig kilometer zuidelijker gelegen Den Haag. Wist je trouwens dat die status pas formeel werd vastgelegd in 1983? Een belangrijk tijdsgewricht, ook voor het bier in de stad. Daarover lees je verderop meer.
De oorsprong van de naam ‘Mokum’
‘Mokum’ en ‘Venetië van het Noorden’: het zijn enkele van de bijnamen die de stad aan het IJ heeft gekregen door de eeuwen heen. Die eerste informele aanduiding verwijst naar de rijke Joodse cultuur waarvan Amsterdam eeuwenlang doordesemd was. Het zal je niet verrassen dat Mokum zijn oorsprong vindt in het Hebreeuws. Het woord waarvan de naam is afgeleid, betekent ‘plaats’ of ‘stad’. Vanuit het Jiddisch kwam het terecht in het Bargoens, de taal van de gemarginaliseerde onderklasse.
Wie Amsterdam zegt, zegt water. Wereldberoemd is de stad vanwege haar grachten. De ontwikkeling van de stad is onlosmakelijk met het water verbonden. Haar haven en de daarmee samenhangende handel was de motor voor haar welvaart. De waterwegen die de stad doorkruisen, waren lange tijd de Amsterdams verkeersaders bij uitstek. En de grachtengordel zorgt ervoor dat je de stad op luchtfoto’s in een oogopslag herkent. Verder behoeft de herkomst van bij bijnaam ‘Venetië van het Noorden’ allicht geen uitleg.
Het verhaal van Amsterdam begint
Het verhaal van Amsterdam begint rond het jaar 1000. Vanuit de regio Utrecht trekken mensen naar het moerassige gebied waar het riviertje de Amstel uitmondt in een zijarm van de Zuiderzee: het water dat we nu kennen als het IJ. Ze ontginnen er land, dat ze beschermen met dijkjes. In de 13e eeuw verrijzen primitieve houten huisjes. Tussen de dijkjes leggen de bewoners van deze nederzetting een dam met een sluis: op de plek waar heden ten dage de ‘Dam’ is. Ervoor, in de monding van de Amstel, ontstaat de eerste haven, het Damrak.
De handelsnederzetting die dan Aemstelledam heet, krijgt een belangrijke impuls als graaf Floris V haar 1275 tolvrijheid verleent. Zo’n 25 jaar later geeft de bisschop van Utrecht aan Amsterdam stadsrechten. Het precieze jaartal geeft de geschiedenis niet prijs. Handel zorgt in de eeuwen die volgen voor groeiende welvaart en macht. Amsterdamse kooplieden verhandelen zout uit Frankrijk in het gebied van de Oostzee. De koopwaar die mee terugkomt, is onder meer bier van Duitse brouwers.
Als rijke stad heeft Amsterdam er aanvankelijk geen belang bij dat er veel verandert, wanneer in de 16e eeuw de gewesten van de Lage Landen zich willen losmaken van de macht van de Habsburgers en Spanje. Een eeuw voordien hebben de Amsterdammers nog rijkelijk financiële steun geboden aan de Habsburgse keizer. Als dank daarvoor krijgen ze van hem het recht om boven hun stadswapen de keizerskroon te voeren.
Kiem voor economische voorspoed
Aanvankelijk kiest Amsterdam de zijde van Spanje als in 1568 de Tachtigjarige Oorlog uitbreekt. Maar handelsbelangen zorgen ervoor dat de stad tien jaar later draait. Ze dreigt geïsoleerd en overvleugeld te worden door andere Hollandse steden. In de strijd van de Nederlandse provincies om onafhankelijkheid ligt ook de kiem van de enorme economisch voorspoed die Amsterdam in de 17e eeuw ten deel zal vallen.
Als de opstand tegen de koning van Spanje begint, is Antwerpen de grootste haven van de Lage Landen. Maar in het verhaal op deze site over de Scheldestad heb je al kunnen lezen hoe ze haar positie ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog verliest. Onder de Antwerpse elite heeft de Reformatie veel aanhang. Als hun stad 1585 verloren gaat voor de opstand, nemen de welvarende protestantse handelaren, ondernemers en ambachtslieden de wijk naar het noorden.
Met de immigranten uit de Zuidelijke Nederlanden vloeien kennis en kapitaal naar Amsterdam. De handel beperkt zich in de 17e eeuw niet meer tot de Europese wateren. De VOC eigent zich een monopolie toe op de lucratieve handel in specerijen uit Zuidoost Azië. Veel geld verdienen kooplieden in Amsterdam en de rest van de noordelijke Nederlanden ook door het vervoer van arbeidskrachten naar de nieuwe wereld. Die de eigenaren vrijwel niets kost, omdat het gaat om tot slaaf gemaakte Afrikanen. Uit de nieuwe wereld komt koopwaar terug naar Europa. Een handelssysteem waarbij Europese ondernemers aansluiten bij in Afrika al bestaande structuren van arbeid door in slavernij geraakte mensen. Maar met hun kapitaal en technische verworvenheden, op civiel en militair gebied, zijn ze uitermate succesvol.
Stadspaleizen
We hebben het over het tijdperk dat onze geschiedenisboeken is ingegaan als De Gouden Eeuw. Een periode die zijn stempel drukt op het stadsbeeld in het hart van Amsterdam tot op de dag van vandaag. De paleisachtige gebouwen die de elite bouwt langs de grachten, getuigen van de gigantische rijkdom uit die tijd.
Het is de Amsterdamse upper class die van deze ontwikkeling met name de vruchten plukt. Over de ruggen van de mensen in de gebieden waar de handelswaar vandaan kwam, die zorgt voor al die pracht en praal. En ook de mensen in de lagere sociale kringen in de stad profiteren nauwelijks van alle voorspoed. Laat staan in de gebieden aan de rand van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Zeker in de 17e eeuw worden die door de gegoede families in Holland beschouwd als wingewest. Waarbij je je af kunt vragen hoeveel er in de daarop volgende eeuwen echt is veranderd.
De ster van Amsterdam verbleekt
De ster van Amsterdam als wereldhaven verbleekt als in de loop van de 18e eeuw Nederland zijn leidende positie als zeevaartnatie verliest aan de Britten. De bezetting door de legers van de Franse revolutie doet de rest. Eerste helft 19e eeuw is Amsterdam een stad in verval. (Ironie van de geschiedenis: voor Antwerpen keert het tij dan ten goede.) Hele wijken in de stad verpauperen. De elite doet niks behalve wachten tot de handel weer aantrekt. Particulier initiatief zorgt voor ontwikkeling die de levensomstandigheden van de sociale onderklasse verbetert. Ook komen er nieuwe waterwegen, zoals het Noordzeekanaal. Met de vernieuwing van de haven wordt Amsterdam als handelsstad weer relevant. Daartoe draagt ook de komst van de spoorwegen bij. In de jaren 1870 breekt voor de stad een nieuwe periode aan van bloei.
2022
Anno 2022 is Amsterdam een culturele metropool met wereldwijde uitstraling. Daarnaast telt het tot de globale financiële centra. De stad trekt toeristen uit alle windstreken. Een deel komt voor de historie, de musea, de unieke uitstraling van de Amsterdamse grachten. Anderen voelen zich aangetrokken tot het ‘zondige’ imago dat Amsterdam aankleeft: geïnspireerd door de softdrugs, dames in rood verlichte etalages en ‘goedkoop’ bier. Dat maakt van sommige delen van de binnenstad een ietwat groezelig reservaat van clichématig massatoerisme. Waar de bewoners zijn gedegradeerd tot figuranten in hun eigen omgeving. Niettemin zijn hier enkele interessante bierplekken te vinden, zoals je verderop in dit artikel nog wel zult ontdekken.
2.
Amsterdam: trends in bier
Bier speelt sinds de Middeleeuwen een wezenlijke rol in de stad Amsterdam. Een aantal van die biertrends belicht dit artikel. Je ontdekt hoe Amsterdam uitgroeit tot een bierstad op een geheel eigen manier. Je maakt kennis met een van ’s werelds grootste brouwersdynastieën, van wie de wortels liggen in Amsterdam. En je leest hoe Amsterdam in de 21ste eeuw uitgroeide tot de stad met veruit de meeste brouwerijen in de Lage Landen.
Invoerhaven voor bier en innovatie
Een stad met bier in het DNA – dat is Amsterdam zonder meer. Bier heeft de stad groot gemaakt, zij het op een volstrekt andere manier dan historische ‘biersteden’ zoals Londen, Pilsen of Dortmund. Een eigen biertype heeft Amsterdam nimmer voortgebracht. Haar welvaart dankt de stad aan het IJ aan de handel in bier.
De oorsprong van deze ontwikkeling vind je terug in de 14e eeuw. Toen wees de graaf van Holland Amsterdam (samen met het West-Friese Medenblik) aan als enige invoerhaven voor bier uit Noord-Duitsland. Via deze route kwam ook het innovatieve bier in de Lage Landen terecht zoals we het eigenlijk ook vandaag nog kennen: bier met hop.
Vechten tegen de bierkaai
Via de Amsterdamse bierhandel komt ook een spreekwoord de Nederlandse taal binnen: vechten tegen de bierkaai. Als wilt verwoorden dat iemand iets onmogelijks probeert te bereiken of een verloren strijd aangaat, dan kun je het gezegde ‘vechten tegen de bierkaai’ gebruiken.
Naar verluidt vindt deze uitdrukking zijn oorsprong in de Amsterdamse binnenstad. Het deel van wat we nu kennen als Oudezijds Voorburgwal, bij de Oude Kerk, werd vroeger Bierkade genoemd. De bewoners daar hadden nogal een reputatie in de stad: ze stonden bekend als echte vechtersbazen. Wie het tegen hen wilde opnemen, kon rekenen op een strijd die waarschijnlijk onmogelijk was te winnen.
Van Hooiberg tot Heineken
Wereldwijd befaamd is het bier van Heineken. Deze brouwerij is een van oorsprong Amsterdams bedrijf dat ontstond toen een voorvader van de huidige Heineken-familie brouwerij De Hooiberg kocht. Het bedrijf verhuisde rond 1870 uit het toenmalige stadshart naar de rand, aan de Stadhouderskade op de hoek van de Ferdinand Bolstraat. Daar is de oude brouwerij nog steeds toegankelijk voor bezoekers. Wat je ook mag vinden van het bier van Heineken, een bezoek aan de klassieke brouwzaal is echt de moeite waar voor een ieder die oprecht houdt van bier.
Bij brouwerij De Hooiberg hoorde oorspronkelijk ook een herberg. Die was De Vijfhoek genaamd en als merkteken droeg het een vijfpuntige ster. Deze kun je tot op de dag van vandaag terugvinden in het logo dat Heineken gebruikt.
Eind jaren 1880 besluit Heineken zich uitsluitend te concentreren op het brouwen van ondergistend bier. Dat had in de voorafgaande decennia zijn intrede gedaan in Nederland vanuit Zuid-Duitsland en werd al maar populairder. Met deze keuze was Heineken misschien geen trendsetter, maar op een ander terrein absoluut wel. De Amsterdamse brouwers waren als een van de eersten ter wereld zich ervan bewust hoe ze wetenschap konden gebruiken als gereedschap voor kwaliteit. Als basis voor dit werk investeren ze in een eigen laboratorium, als eerste brouwerij van Nederland en een van allereerste ter wereld.
Hartog Elion
In het Heineken-laboratorium gaat de voornaamste aandacht uit naar het kweken van biergist van de best mogelijke kwaliteit. Het is de tijd kort nadat Louis Pasteur heeft ontdekt hoe die eigenlijk precies werkt. Bij hem in Frankrijk is de gepromoveerde biochemicus Hartog Elion in de leer geweest. Hem benoemt Heineken als directeur van het laboratorium op de brouwerij. Elion ontwikkelt 1886 de Heineken A-gist. Die ligt ook tegenwoordig nog aan de basis van de smaak van het Heineken-bier.
Van Heineken kunnen Nederlandse brouwers naast het belang van onberispelijke kwaliteit nog iets anders leren, als ze succesvol willen zijn met hun bedrijf. Onder leiding van Alfred Heineken ontwikkelt de brouwerij haar slagvaardige marketing. Als je goed bier brouwt, moet je ervoor zorgen dat mensen het ook kunnen en willen kopen. Dat had de kleinzoon van de oprichter heel goed begrepen. Van hem is niet voor niets opgetekend dat hij vast in de reclame was beland als hij niet was voorbestemd om de Heineken-brouwerij te leiden.
Nog tot in de jaren 1980 brouwt Heineken op zijn locatie in de Amsterdamse buurt De Pijp. In die tijd wordt de productie verplaatst naar brouwerijen in ’s-Hertogenbosch en Zoeterwoude. Nadat de 19e-eeuwse brouwerij in Amsterdam sluit, wordt ze omgebouwd tot bezoekerscentrum. Maar dan zijn de eerste regels van het nieuwe hoofdstuk van Nederlands hoofdstad als bier- en brouwstad al geschreven.
Craft brewing hoofdstad van de Lage Landen
Het is 1988, het jaar de het Nederlands elftal zich in Duitsland kroont tot Europees voetbalkampioen. Een andere mijlpaal doet dat jaar beduidend minder stof opwaaien: de sluiting van de Heineken-brouwerij aan de Stadhouderskade. Betekende dat, dat de Amsterdammers nu geen bier meer van eigen bodem konden drinken? Het antwoord op die vraag luidt ‘neen’.
Waar in die jaren ’80 Nederland op biergebied voornamelijk nog een pilswoestijn is, begint tegelijkertijd de bierrenaissance te ontkiemen waar we tegenwoordig van genieten. Dat ontkiemen zie je ook in Amsterdam. Daar ontstaat 1985 brouwerij ’t IJ. Opgericht door muzikant Kaspar Peterson in een tijd dat zelf thuis bierbrouwen nota bene nog strafbaar was. De brouwerij (met proeflokaal) vindt een plek in het voormalige badhuis naast de karakteristieke molen De Gooyer, niet ver van Artis.
Op die plek groeit ’t IJ uit tot een voor bierliefhebbers in Nederland toonaangevend merk, dat inmiddels valt onder paraplu van Duvel Moortgat. De brouwers van ’t IJ laten zich van oudsher inspireren door zowel traditionele Belgische als meer eigentijdse Amerikaanse stijlen. Van hoge kwaliteit getuigen onderscheidingen bij meerdere edities van de Dutch Beer Challenge, afgelopen voorjaar nog met het alcoholvrije »Vrijwit«. Hoewel kenners reden hebben om aan te nemen dat de recepturen sinds de overname door Duvel wel zijn aangepast.
Bekeerde Suster
Dat Amsterdam uiteindelijk uitgroeit tot de craft brewing hoofdstad van de Lage Landen, blijft lang in het ongewisse. Na de oprichting van ’t IJ duurt het maar liefst 17 jaar alvorens die brouwerij in de stad gezelschap krijgt. Het is in 2002 dat De Prael zijn deuren opent. En in de jaren nul komen er nog vier brouwerijen bij: De Bekeerde Suster (2004), De 7 Deugden, Brouwerij Zeeburg en Wispe (2009).
Eind mei 2022 zijn er in de gemeente Amsterdam zoals je eerder al kon lezen, 55 bedrijven actief die bij de Kamer van Koophandel staan ingeschreven als ‘brouwerij’. Daarvan zijn 25 ‘warme’ brouwers en de stad kent een workshopbrouwerij. De overige bedrijven zijn brouwerijhuurders.
3.
Lokale brouwerijen
Wie zin heeft in ambachtelijk bier van lokale brouwers, kan in Amsterdam het hart ophalen. Natuurlijk is het overzicht van de suggesties in dit artikel verre van volledig. Maak kennis met vijf brouwerijen, waarvan ik van mening ben dat ze de moeite waard zijn. Zowel wat betreft de kwaliteit van het gebrouwen bier als hun verhaal. En allicht wordt het op termijn nog verder aangevuld. Tips zijn van harte welkom.
De Prael
Met zijn twintigjarige jubileum in 2022 is dit de op een na oudste onafhankelijke brouwerij die Amsterdam rijk is. Je vindt haar in het oudste gedeelte van de stad, op loopafstand van het Centraal Station. De naam verwijst losjes naar een brouwerij in het oude Amsterdam van de 17e en 18e eeuw, de Parel geheten. Naast het brouwen van lekker bier heeft het bedrijf nog een andere doelstelling: mensen een kans bieden die grote afstand ervaren tot de reguliere arbeidsmarkt. Dat maakt dat je in het proeflokaal kennis kunt maken met markante persoonlijkheden als je komt voor een goed glas bier, of om te lunchen of te dineren.
Bij De Prael kun je in Amsterdam vanouds terecht op de Oudezijds Voorburgwal. (De vestiging aan de Nieuwe Hemweg is overgenomen door de Zaanse brouwerij Breugem.) Daarnaast kent de brouwerij vestigingen in Den Haag en Groningen, terwijl de ‘zorgbrouwerij’ in Utrecht zijn intrek heeft genomen bij Stadsbrouwerij Roodnoot. Hoofdbrouwer Ferry Kok en z’n team maken met enige regelmaat mooie collab-bieren met gerenommeerde collega-brouwerijen. Als sociaal werkbedrijf is De Prael in Nederland een echte trendsetter: nog een reden waarom de brouwerij flink wat credits verdient.
Adres
Oudezijds Voorburgwal 30
» website «
Poesiat & Kater
Van alle lokale brouwerijen in Amsterdam is dit allicht die met de meest wonderbaarlijke naam. Die vormt een verwijzing naar een mooi hoofdstuk uit de geschiedenis van de arbeidersbeweging in de 19e eeuw. In wezen is Poesiat & Kater een jonge brouwerij die teruggrijpt op een rijke historie. Als ‘erfgenamen’ van de brouwerij De Gekroonde Valk, befaamd vanwege het Van Vollenhove bier, laat ze in Amsterdam-Oost oude tijden herleven. Hun naam ontlenen ze aan twee medewerkers van De Gekroonde Valk, die echt hebben bestaan: Bart Poesiat en Klaas Kater. Met hun maatschappelijke betrokkenheid hebben deze heren veel betekend voor de verbetering van de positie van arbeiders in heel Nederland.
Tegenwoordig kun je onder het label Van Vollenhove traditionele, vaak historische Hollandse bierstijlen proeven: voorzien van een moderne twist in de receptuur. Een voorbeeld daarvan is het East Indies Pale ale, volgens een recept daterend van 1900. Onder het merk Poesiat & Kater vallen bijzondere seizoensbieren en specials, vaak in kleine oplage. Bieren van beide labels kun je proeven in het restaurant van de brouwerij nabij het Muiderpoort-station. Het is gevestigd in een laat 19e-eeuws pand dat ooit hoorde bij de Oostergasfabriek. Het heeft voordat het zijn bestemming vond als ontmoetingsplek voor mensen uit de stad, vele jaren dienst gedaan als dierenasiel. Sinds 2017 is Poesiat & Kater hier gevestigd. De brouwerij produceert hier ook haar eigen bier.
Adres
Polderweg 648
» website «
Troost
Van de Ooster- naar de Westergasfabriek: want dat is een van de plekken waar brouwerij Troost thuis is. Opgericht werd ze in 2013 in een voormalig klooster op het Cornelis Troostplein in de Amsterdamse Pijp. Voor als je je afvroeg waar de naam vandaan komt. Kennelijk heeft de herkomst geen verband met het troostrijke karakter van ons geliefde gerstenat. Inmiddels beschikt Troost over drie proeflokalen waar je hun bieren kunt proberen, al dan niet in combinatie met lekkere borrelhappen, lunch of avondeten. Je kunt nog steeds terecht in De Pijp, in Oud-West en in voornoemde Westergasfabriek.
Een leuke bijkomstigheid is dat Troost al zijn bieren biologisch brouwt. Dat gebeurt onder het motto ‘People. Planet. Pils.’ Het is de brouwers van Troost er dan ook niet om te doen uit te groeien tot een merk van (inter)nationale betekenis. Bier wordt lokaal geleverd, om de CO2-voetafdruk te beperken. En om controle te houden over de versheid van het bier. Mocht er onverhoopt toch bier overblijven, dan maakt Troost daar gin of jenever van.
Adres
Cornelis Troostplein 21 | Pazzanistraat 25-27 | Bilderdijkstraat 205hs
» website «
Brouwerij Kleiburg
Onder de 55 ondernemingen die in de stad Amsterdam ingeschreven staan als brouwerij, vind je ook een kloosterbrouwerij. En ze voldoet werkelijk in niks aan de clichés die je vast kent over dat soort brouwerijen. Geen mystiek overkluisd door eeuwenoude gewelven, geen eerbiedwaardige habijten. De brouwerij van het Kleiburgklooster, met proeflokaal, is een plek voor ongedwongen ontmoetingen, geborgenheid en zingeving. Maar alles wel met een goed glas bier uit de eigen, ambachtelijke brouwerij.
Kleiburg is thuis in de Bijlmer, in een ongecompliceerde nissenhut die zijn plek gevonden heeft plompverloren tussen een Zweeds meubelwarenhuis en het hoofdkantoor van een Nederlandse grootbank. Brouwen doen ze er in een installatie die ze indertijd zelf gebouwd hebben van melkpasteurisatietanks. De kloosterbrouwerij in Amsterdam-Zuidoost is er sinds 2017. Haar bieren streven naar eenvoud en mooie smaken. Die je allemaal kunt proeven bij De Proefzaak. Onder het genot van een lekkere lunch, borrelhapjes of een avondmaaltijd: met zicht op het brouwhuis. Bij kloosterbrouwerij Kleiburg kun je zelf ervaren hoe zingeving en spiritualiteit een prima pairing vormen met vrolijkheid en warmte. Het complete verhaal over Kleiburg lees je hier.
Adres
Hullenweg 6
» website «
Walhalla Brouwerij & Proeflokaal
Voor het vervolg van deze ontdekkingstocht door de Amsterdamse bierscène neem ik je mee naar Amsterdam-Noord. Dit stadsdeel aan de overkant van het IJ had altijd een wat saai imago, maar ontwikkelde zich de afgelopen jaren tot een hotspot voor creativiteit en ambacht. Een van de jongste craft brouwerijen in Amsterdam vond hier niet voor niets een onderkomen: Walhalla. Sinds 2018 brouwen hier oprichter Aart van Bergen en zijn team bieren, waarvan ze zich kunnen voorstellen dat de goden die graag drinken.
Krachtig, spannend en doordrinkbaar: dat is de rode draad van de bieren die bij Walhalla uit de tanks komen. In de korte tijd van haar bestaan weet de brouwerij uit Amsterdam-Noord absoluut aan de weg te timmeren. De Double IPA »Shakti« sleepte bij meerdere edities van de Dutch Beer Challenge medailles in de wacht, al wordt het bier naar verluidt niet meer onder deze naam gebrouwen. En volgens ingewijden is het »Apollo Amsterdam Pilsner« misschien wel het beste lagerbier dat er op het moment in Nederland wordt gebrouwen.
Adres
Spijkerkade 10
» website «
Andere aanbevolen brouwerijen
In Amsterdam valt zoveel te ontdekken op het gebied van bier, dat is onmogelijk allemaal in een keer te beschrijven. Maar dat had je allicht ook niet verwacht. Bij een volgend bezoek staan er dan ook absoluut nog een paar brouwerijen op de nominatie om verder verkend te worden.
4.
Bijzondere biercafés
Ook Amsterdam is een stad waar van oudsher het bier rijkelijk vloeit. Het meeste in de kelen van toeristen voor wie het niet uitmaakt wat er in hun glazen zit. Zolang het maar makkelijk drinkt en niet veel kost. Maar voor de fervente bierliefhebber kent de stad een paar befaamde adressen: biercafés waar je echt een keer geweest moet zijn. Hier lees je enkele aanbevelingen voor je kroegentocht in Amsterdam.
Proeflokaal Arendsnest
Het verhaal wil dat de opening van dit café in een statig pand aan een Amsterdamse gracht indertijd veel media-aandacht trok. Want er was aangekondigd dat Michael Jackson zou komen. Helaas was het journaille vergeten te fact-checken. Het ging het eraan voorbij dat het de Beerhunter betrof en niet The King of Pop.
Proeflokaal Arendsnest was bij zijn opening in 2000 een gewaagde onderneming: een café waar je alleen bier kon proeven van Nederlandse brouwers. Inmiddels kun je kiezen uit 52 bieren van de tap en meer dan 100 op fles of blik. Daarnaast vind je een uitgebreide collectie van ambachtelijke (Nederlandse) jenever. Zo is dit etablissement van bierondernemer Peter van der Arend uitgegroeid tot een begrip onder liefhebbers van bier gebrouwen in Nederland.
Adres
Herengracht 90
» website «
Proeflokaal In de Wildeman
Strak groen gelakte betimmering, rustieke tegels op de vloer: in dit gezellige Amsterdamse café geniet je van het allerbeste bier in een behaaglijke, authentieke omgeving. Op tap en van de uitgebreide bierkaart in fles of blik: van trendy en experimenteel tot gedegen en ambachtelijk. Maar altijd van onbesproken kwaliteit.
Ooit zat er in het pand een distilleerderij. Maar sinds 1986 biedt proeflokaal In de Wildeman een mooi podium voor ons geliefde bier. Uit 18 tapkranen vloeit het rijkelijk. Daarnaast kun je nog kiezen uit een stuk of 250 bieren uit fles of blik. Positief verrast de aandacht die Duitse lagerbieren krijgen van uitbaters Elsbeth en Simon Fokkema en hun team: toegankelijk en smaakvol, alle reden om het begrip ‘süffig’ een plek te geven in het woordenboek der Nederlandse taal.
Adres
Kolksteeg 3
» website «
Taverno Willi Becher
In dit flamboyante etablissement in Amsterdam-Noord zoek je tevergeefs naar bier van Nederlandse brouwers. Dat is ook niet raar wanneer je meer weet over de betekenis van de naam die het meekreeg van zijn oprichter Rick Nelson. Met zijn taverno zet hij het iconische Duitse halve-liter-bierglas de Willibecher op een Hollands voetstuk. ‘Der Name ist Programm’ – Taverno Willi Becher is een waarachtig Walhalla voor een ieder die het ambachtelijk Duitse Lagerbier een warmt hart toedraagt.
Met ijzeren regelmaat voorzien ze bij Willi Becher hun voorraad van verse vaten van laag-alcoholisch goudgeel gerstenat van Fränkische makelij. ‘Nach dem Reinheitsgebot’ en juist daarom heerlijk drink- en licht verteerbaar. Bier dat je naar believen in halve liters of zelfs in vaatjes kunt bestellen, waaruit je voor je gezelschap zelf kunt tappen. Eten kun je er ook, eenvoudige doch voedzame maaltijden. Met keuzemogelijkheden voor wie zuurkool met buikspek en worst toch wat al te rustiek vindt. Want ook de moderne Amsterdammer moet het in de Taverno naar de zin kunnen hebben. Er zijn weinig plekken in de Lage Landen waar je zo dicht bij het autenthieke Biergarten-gevoel kunt komen als hier.
Adres
Papaverhoek 31 | 1032 JZ Amsterdam
» website «
Gollem
De Gollem is bezeten van wat hij zelf noemt: ‘speciaalbier’. En dat al behoorlijk lang. Ik kan me herinneren dat ik in het jaar van mijn eindexamen in een smal straatje achter de Dam kennismaakte met hem en zijn royale assortiment Belgisch bier. Dat was in 1990. Tegenwoordig heeft de Gollem de vleugels uitgeslagen over de hele stad. Naast voornoemd ‘stamhuis’ zijn er heden ten dage vestigingen aan de Overtoom, in De Pijp, de Amstelstraat en het Entrpotdok. Daarenboven heeft hij nog bemoeienis met het eerbiedwaardige café Het Elfde Gebod op de Zeedijk.
De geestelijke vader van het Gollem-imperium is, zo heb ik mij laten vertellen, een biermissionaris die in de jaren 1980 vanuit Antwerpen Neerlands hoofdstad kwam bekeren tot het betere Belgische bier. Zijn dochter zwaait thans de scepter. Te gast bij de Gollem kun je terecht in fijne, authentieke cafés waar oprechte liefde wordt beleden voor bier. Waar zowel beginnende als meer ervaren liefhebbers aan hun trekken komen. In Gollems Proeflokaal aan de Overtoom serveert hij bovendien smakelijke maaltijden.
Adres
Raamsteeg 4 | Overtoom 160-161 | Entrepotdok 64
» website «
Craft & Draft
Voor altijd bier van Nederlandse bodem, dat kán het toch niet zijn? Dat moet op een gegeven moment Peter van der Arend hebben gedacht, die je eerder al tegenkwam als uitbater van het Proeflokaal Arendsnest. In Craft & Draft, zijn zaak aan de Overtoom, biedt hij een mooi podium aan al het bier van brouwers uit alle windstreken. En een gezellige ontmoetingsplek voor al zijn liefhebbers. Ruime keuze is daarbij een gegeven, met ruim 40 bieren van de tap en nog vele tientallen op fles of blik.
Het spreekt voor zich dat je bij Craft & Draft ook bieren van Morebeer Brewing kunt proeven, de huurbrouwerij die Van der Arend 2015 lanceerde. Twee collabs van Morebeer sleepten bij de Dutch Beer Challenge 2022 medailles in de wacht: het amber ale »Dutch Eagle« (samen met Poesiat & Kater) en de Double IPA »The Big Fat 5« (samen met Uiltje). Tot slot: Craft & Draft is een etappepunt op de Morebeer Tour. Deze kroegentocht door de Amsterdamse binnenstad voert je langs de cafés die Van der Arendt in de hoofdstad uitbaat: naast voornoemde adressen zijn dat nog BeerTemple en Mikkeler at Morebeer. Wie hem volbrengt, verzekert zich van een gratis Morebeer T-shirt.
Adres
Overtoom 417
» website «
Andere aanbevolen adressen
Ook voor deze ‘Auslese’ van biercafés geldt: natuurlijk is die niet volledig. Op mijn lijstje van nog te bezoeken adressen staan onder meer deze etablissementen:
5.
Goed gesorteerde bierwinkels
Tot slot van dit artikel vind je nog een paar suggesties voor bierwinkels die de moeite waard zijn. Voor als je op zoek bent naar bieren van toonaangevende Amsterdamse brouwers om mee te nemen voor thuis.
Sterk Amsterdam
Zo van de buitenkant zou je zeggen dat je bij een buurtsuper voor de deur staat. Klopt, maar wel eentje met een sterk ontwikkelt hart voor bier. In de welgevulde schappen staan bieren van bekende en (nog) onbekende brouwers uit binnen- en buitenland. Je kunt er vers bier laten afvullen in growlers. En breng voor al ook een bezoek aan de walk-in koelkast van deze verrukkelijke culinaire verwenwinkel.
Adres
De Clerqstraat 7
» website «
De Bierkoning
Dit adres bestaat al sinds de tijd dat menig beergeek nog geboren moest worden. Hij besteeg zijn troon al in 1985 en bestiert zijn rijk sedertdien met welwillende gestrengheid: de Bierkoning. Zoals Queen Elisabeth in zeven decennia prime ministers zag komen en gaan, was hij getuige van de opkomst en ondergang van menig biertrend. Waarbij hij natuurlijk alom profiteerde van de hernieuwde liefde voor de monarchie, op biergebied wel te verstaan: de bierrenaissance die maakte dat we de afgelopen decennia weer echt verliefd zijn geworden op ons bier. Van buitenissig en trendy, tot gedegen en ambachtelijk: het staat er allemaal in de oudste bierwinkel van de stad.
Adres
Paleisstraat 125
» website «
Bier-Baum
Bij het Sarphatipark in Amsterdam-Oost zit deze verrassende winkel: een bierwinkel die bier verkoopt. Ja, ongelofelijk maar waar. Bij Bier-Baum hebben ze driehonderd bieren die in de koeling staan te wachten op liefhebbers . Daarnaast kun je er terecht voor vier bieren die je vers kunt laten tappen in een growler.
Adres
Sarphatipark 1
» website «
Deel jouw tips
Heb jij tips over bier drinken in Amsterdam? Deel ze als reactie onder dit artikel. Wie weet kunnen ze dan een plek krijgen in dit artikel bij een volgende update.
Ik mis the place to beer! Delerium.
Ha Roland, waar vinden we die mooie plek in Amsterdam? Goede groet, Frits
Hallo Frits, je schrijft dat het 17 jaar duurde na de opening van brouwerij ’t IJ voor er een nieuwe brouwerij bij kwam, maar in augustus 1992 opende het Amsterdams Brouwhuis Maximiliaan haar deuren. Het heeft tot 2002 bestaan is toen over gegaan in de Bekeerde Suster.
Hallo Albert, ik heb begrepen dat deze passage van mijn artikel herziening nodig heeft. Zo blijf ik leren over de bierwereld van de Lage Landen, iedere dag weer.