Biersommelier, verhalenverteller, auteur en smaakenthousiast. Voor een gestaag groeiend aantal liefhebbers in de bierwereld van de Lage Landen begint hij inmiddels een bekend gezicht te worden. Wie zijn artikelen bij het online magazine voor bierliefhebbers met plezier leest, vindt het wellicht leuk om eens wat nader kennis te maken. Daarom kun je nu drie dingen lezen die je wilt weten over bierschrijver Frits Dunnink.

Drie dingen die je wilt weten over bierschrijver Frits Dunnink

Aan de coronaperikelen ontworstelen we ons meer en meer. Dat betekent weer gelegenheid voor ontmoetingen onder het genot van een mooi glas bier. Wanneer ik daarbij in gesprek raak met andere bierliefhebbers, komen met een zekere regelmaat een aantal vragen voorbij. Ze zijn nieuwsgierig hoe ik Bierschrijver bent geworden. Ook willen ze weten waar mijn fascinatie voor bier vandaan komt. Als de Bierschrijver van Nederland ben ik nu ruim vijf jaar bezig, inmiddels zelfs fulltime. Dit artikel vind ik dan ook een mooie gelegenheid om een ogenblik stil te staan wat ik in die tijd allemaal heb bereikt.

---

Hoe ik van broodschrijver (ook) Bierschrijver werd

Mijn werkzame leven heb ik de kost verdiend als broodschrijver. Dat ging soms meer dan een leien dakje dan op andere momenten. Op de communicatieafdelingen waar ik werkzaam was, voelde ik me vaker wel dan niet een kat in een vreemd pakhuis. Helemaal in mijn element was ik nooit in mijn rol als specialist marketing en communicatie. Toch voerde mijn carrière me langs werkgevers en opdrachtgevers van enige statuur. Als copywriter en conceptbedenker, communcatieadviseur en projectmanager. Van het kleine marketingbureau in de Betuwe, langs de Regiopolitie in Groningen, Rabobank Nederland, Caiway, Ziggo… Waar menig collega in de loop der tijd bruisend en geïnspireerd begon te bloggen over het communicatie-vak, kwam ik mezelf voor als de schrijver op zoek naar zijn verhaal.

Totdat ik op een gegeven moment een belangrijk besluit nam. Dat moet nu zo’n jaar of acht geleden zijn. Ik ging bij mezelf te rade. Wat was het waar mijn hart wel van open ging? Ik kwam uit bij ‘smaak’. Koken, proeven, eten, drinken. En vooral ook de fascinatie: hoe komt smaak tot stand? Waar komen de dingen vandaan, op het bord of in het glas, waar we aan tafel van genieten? Dat liet in mijn bewustzijn een andere vraag ontkiemen: kan ik mijn kennis van het marketingcommunicatie-vak en mijn talent voor schrijven niet dienstbaar maken aan ondernemers die hun geld verdienen met smaak?

Wat te vertellen

Om een antwoord te vinden op die laatste vraag ging ik aan de slag. Als eerste stap meldde ik me aan voor de cursus Culinair Schrijven bij Onno Kleyn. Misschien wel het belangrijkste dat ik leerde van de lekkerste schrijver van Nederland, is dat ik buitengewoon goed ben in wat ik doe. Dat ik over smaak iets te vertellen heb, dat de moeite waard is om naar te luisteren en te lezen. En dat ik de moeite waard ben voor opdrachtgevers om in te huren.

“Konden alle schrijvers in Nederland maar zo schrijven. Alle schrijvers die zich schrijver noemen en die als schrijver ingehuurd worden, bedoel ik. Zeer professioneel ben je, Frits, in alle opzichten. Je teksten zijn een genoegen om te lezen, alles klopt: taal, vorm, het spannen van de boog en de informatie.”

Wijn- en eetschrijver Onno Kleyn

Gedurende deze cursus begon ook het zaadje te kiemen voor mijn huidige bedrijf Bierschrijver. Ik vertelde meneer Kleyn over mijn idee en uiteraard vond hij daar wel wat van. Wijnschrijvers waren er al bij de vleet en met schrijven over eten was er volgens zijn inschatting geen droog brood te verdienen. Maar bierschrijven…? Daar zou wel eens muziek in kunnen zitten. Betreffende inschatting werd ook ingegeven door het stukje dat ik in het kader van de cursus schreef over mijn favoriete bier.

Via Onno Kleyn kreeg ik ook mijn eerste bier-gerelateerde schrijfopdrachten. Het was in de tijd dat de Texelse Bierbrouwerij serieus aan de weg begon te timmeren. De marketeers van het eiland hadden in De Volkskrant het artikel gelezen dat Kleyn over hun »Stormbock« had geschreven. Ze nodigden hem uit om voor hen teksten te schrijven over hun bier. Nu wil het geval dat wijnman Kleyn verder hoegenaamd niks heeft met bier. Maar hij kende nog wel iemand die dat wel heeft. Zo belandde de allereerste opdracht op mijn bureau voor een tekst over bier: content voor een advertentie in MITRA-magazine over het prijswinnende »Skuumkoppe«.

Na dit klusje volgende er meer. Al werkende weg werd ik me ervan bewust dat ik weliswaar al vanaf tweede helft jaren 1980 wat in de wandelgangen ‘speciaalbier’ heet, aan het proeven ben. Maar van de manier hoe bier tot stand komt was mijn kennis toen nog uiterst rudimentair. Wat een pils nou precies onderscheidt van een abdijbier en hoe je het verschil verklaart tussen een dubbel en een tripel? Een klok horen luiden had ik wel, maar waar precies de klepel hing…? Van lieverlee begon ik het bij die bierschrijfklussen als een handicap te ervaren dat ik geen ‘brouwers’ sprak. Ik ging op zoek naar mogelijkheden om mijn vakkennis over bier ‘op punt te zetten’, zoals de Vlamingen zeggen.

Zo kwam ik eind 2014 op het spoor van de Stichting Bieropleiding Nederland (StiBON). Als ze je ergens iets kunnen leren over hoe bier wordt gebrouwen en hoe kleur, geur en smaak in je glas komen, dan is het daar. Maar het meest fascinerende dat ik in het volgepakte zaaltje van het Nijmeegse café Samson leerde, was bewust bier proeven. Het was het begin van een ontdekkingstocht door een schier onuitputtelijk universum aan klassieke en eigentijdse bierstijlen.

Hoewel ik altijd met veel plezier bier heb gedronken, is op dat moment mijn bewuste liefde begonnen voor de oudste alcoholische drank van mensheid. Ik heb het dan ook niet gelaten bij het startniveau van de StiBON-bieropleiding, maar ben all the way gegaan. September 2019 heb ik in het Oostenrijkse plaatsje Obertrum mijn speldje opgehaald, dat alle Diplom Biersommeliers toekomt die daar bij de Kiesbye Akademie de kroon op het werk zetten.   

---

Waar komt mijn fascinatie voor bier vandaan?

Hoe meer ik leer over bier, hoe dieper mijn fascinatie wordt. In de familie waarin ik werd geboren, zijn smaak, maar ook goed en lekker eten altijd belangrijk geweest. Zowel mijn vader als mijn moeder hebben een ontwikkeld smaakbewustzijn en aan gezamenlijk tafelen werd en wordt grote waarde toegekend.

Daarbij kreeg ik al op jonge leeftijd het besef mee dat je bier hebt en bier. Ergens moeten er vanuit de achtergrond van mijn moeder nog wel wat brouwersgenen zitten. Zij is geboren in Franken. Bij bezoeken aan mijn overgrootmoeder was bier altijd een vaste begeleider van het ‘Abendbrot’. Volgens goed gebruik in de familie kreeg ik dan van mijn tante Carola een slokje in een piepklein glazen bierkruikje. Net zoals zij dat als kind had gekregen van de jongere stiefbroers van mijn Duitse grootvader.

Warme herinnering

Hoe oud zal ik geweest zijn? Een knulletje van een jaar of zeven? Wat me bijstaat, is dat ik het eerder spannend vond dan lekker. Maar nog steeds als ik de geur ruik van een ambachtelijk gebrouwen Duits lagerbier, roept dat een warme herinnering op.

Bij de bezoeken in Neurenberg brachten we dikwijls een middag door in het openluchtzwembad. Dan werd ik door door tante Carola op pad gestuurd met een geldstuk van 5 DM, om bier te kopen en voor mezelf een ijsje. Mij werd dan op het hart gedrukt om ‘ein Helles’ te bestellen en niet ‘ein Bier’. Omdat ze geen zin had in het pils dat zo rond 1980 ook in de grote stad in Franken in de mode was gekomen en inmiddels werd getapt als je vroeg om ‘ein Bier’.

---

Mijn werkelijke kennismaking met het bier vond natuurlijk plaats toen ik in de loop van de jaren 1980 ‘of legal drinking age’ werd. Belangrijk voor mijn vorming was het biermenu van café De Strohoed aan de Eewal in de binnenstad van Leeuwarden. Daar maakte ik kennis met het bier gebrouwen volgens de Belgische traditie. Dat wat we van lieverlee ‘speciaalbier’ zijn gaan noemen, maar wat in wezen natuurlijk een merkwaardig begrip is. Van het bier uit Franken raakte ik van de weeromstuit ‘underwhelmed’: bier dat ‘gewoon’ naar bier smaakt. Maar dat bleek een dwaling die voortkwam uit jeugdige onwetendheid. Bier geschonken in niet-biergerelateerde uitgaansgeregeldheden vond ik verder niet bijster interessant. Wat allicht geen verbazing wekt.

In voornoemd Leeuwarder etablissement maakte ik kennis met het authentieke Hoegaarden witbier en de barokke smaken van de Belgische trappisten. Omdat geld voor mij als scholier een rol speelde, maakte ik ook kennis met een bier dat werd geschonken in kleine flesjes, laag was in alcohol en daardoor op de bierkaart bescheiden geprijsd: Duchesse de Bourgogne. Uit mijn eindexamenjaar op het gymnasium herinner ik me dat ik Geuze Bellevue ontdekte.

Een uitstapje in de wijn

Tijdens mijn studententijd in Groningen bracht mijn ontdekkingstocht op het gebied van smaak me in het domein van de wijn. Daar speelde wijnkenner Karel Meesters een rol bij, die indertijd bij slijterij Van Erp op zaterdagmiddag advies gaf over interessante wijnen.

In mijn herinnering gegrift staat dat ik van hem eens een fles Fronsac mee kreeg, vlak voor sluitingstijd: bestoft, het etiket aangetast door de tand der tijd. De fles was dan ook van een respectabele leeftijd. Het was bij Van Erp de laatste van zijn soort en ik mocht hem afrekenen voor half geld. Ik moest wel beloven dat ik hem minstens een week liet staan en de wijn op kamertemperatuur ging drinken.

De inhoud van die fles maakte blijvende indruk. In mijn herinnering was wat in mijn glas vloeide nochtans olieachtig. En zo intens donker paars dat je er allicht mee had kunnen schrijven. De smaken waren rond, op het mollige af, complex en troostrijk, van niet voor mogelijk gehouden spanwijdte. En toen ik het weekeinde dat ik de fles had ontkurkt, op zondagavond het laatste restje in mijn glas schonk, bleven daar op de bodem dikke wijnkristallen achter.

Met bier ontdek je meer

Ondanks de schier onbegrensde ontdekkingsmogelijkheden in de wondere wereld van de wijn genoot ik bij tijd en wijle ook van een goed glas bier. En ik ontdekte een voordeel van bier. Ik ben altijd een groot liefhebber geweest van diversiteit. Een fles wijn, daar doe je in je eentje een heel weekeinde mee. Ik althans wel. Als je voor bier gaat, kun je dat in kleinere flesjes kopen. Het sprak me meer aan om in plaats van een enkele fles wijn drie verschillende soorten bier te ontdekken. Daarnaast heb je bij bier meer variatiemogelijkheden wat betreft alcoholgehalte.

Ook tegenwoordig geniet ik bij gelegenheid nog graag van een mooi glas wijn. Daarnaast beleef ik ook genoegens aan ambachtelijke gedestilleerde dranken. Maar tijd is kostbaar en je geld kun je maar een keer uitgeven. Daarnaast heb ik geleerd dat het prettig is om rustig aan te doen met alcohol. Beroepshalve reduceer ik mijn consumptie daarvan (geschat) voor 95% tot bier. In mijn drankenkast staan ook al tijden flessen chique whiskey en jenever, maar ze blijven onaangeroerd. Hetzelfde geldt voor de wijn die me zo nu en dan cadeau wordt gedaan. Sowieso heb ik met mezelf de afspraak dat ik maar de helft van de week iets alcoholisch mag drinken, tegenwoordig eerder drie dan vier dagen. Omdat dat prettig voelt: drink gevarieerd en matig.

---

Maar waarom nu bier?

Ik lees mijn woorden van dit hoofdstuk terug en realiseer me: dit is een uitgebreide inleiding geworden voor het antwoord op een vraag. Waarom ben ik zo gefascineerd door bier? Daarop zijn een aantal antwoorden te geven, wat mij betreft.

Eerst en vooral het gegeven dat je met een heel bescheiden boodschappenlijstje in feite alle bieren van de wereld kunt brouwen. Mout, water, hop, gist. Hele eenvoudige, bijna nederige ingrediënten waar je onvoorstelbaar complexe geuren en smaken mee kunt creëren.

Momenten van klein geluk

Een ander aspect van bier dat me mateloos fascineert, is de ontdekking hoe bier zich ontwikkelt in je glas. Vanaf het moment waarop je het inschenkt en het zijn geuren en smaken prijs geeft. Onder invloed van de stijgende temperatuur en aanraking met de lucht die we ademen. Genieten van de aroma’s gecreëerd door ravissante, fruitig verse hop of de meer statige, diepzinnige toetsen van de gist. Het smaakspectrum van mout, met hop in een boeiende balans van bitter en zoet. Natuurlijk de verrukkelijke pareling van koolzuur. Om maar te zwijgen van de indruk die een bier achterlaat. Er zijn dagen dat die blijven voor de eeuwigheid en dat zijn momenten van klein geluk.

Bauhaus in plaats van barok

Als laatste reden dat ik steeds dieper gefascineerd raak door bier, geldt toch ook dat het een product is van makers. Brouwers die met toewijding en vakkennis hun eigen onmiskenbare stempel drukken op een bier. Zoveel bieren in dezelfde stijl, maar altijd toch net weer anders. Net zoals je van tien chefs steeds weer iets anders proeft, als je ze alle tien vraagt hetzelfde gerecht te koken.

Ik denk dat daarin voor mij het genoegen schuilt in mijn meest recente ontdekking op het gebied van bier. Na alle uitgesproken smaken van het Belgische bier en het gerstenat van craft brewing-revolutie ben ik teruggekeerd bij het bier waarmee ik als allereerste kennis heb gemaakt. Inderdaad: dat bier dat ‘gewoon’ smaakt naar bier. De meesterlijke eenvoud van het lagerbier gebrouwen in Beieren en Franken. Waar iedere brouwer eigenlijk hetzelfde bier maakt. Maar in subtiele, wat zeg ik: filigrane details ruikt en smaakt het overal net weer even anders. Fascinerend vanwege zijn puurheid, zonder opsmuk. Bauhaus, niet barok. Als bij abstracte kunst: het is pas klaar als je niks meer weg kunt laten. Geniaal in zijn simpelheid.

Waarbij ons bier nog een laatste eigenaardigheid in zich bergt, wat bij mij spreekt uit het hart. Bier is een product waarbij rust een wezenlijk ‘ingrediënt’ is dat de kwaliteit bepaalt. Het beste bier laat zich niet haasten. Het is niet voor niets dat ik een zwak heb voor die brouwers, die daarvan de consequenties aanvaarden en geen compromissen willen sluiten. Omwille van hun ambacht, omwille van de smaak.

---

Waar sta ik nu als brood- en Bierschrijver?

Drie dingen die je zou willen weten over Bierschrijver Frits Dunnink. Je weet nu waar mijn fascinatie vandaan komt voor bier. En hoe ik mijn weg heb gevonden als broodschrijver over dit onuitputtelijke onderwerp. Bij die ene opdracht voor Texels is het indertijd niet gebleven. Er volgenden mooie klussen voor kleine en grote bierbedrijven: Grutte Pier Brouwerij, Beerwulf, BOTTEL en Hertog Jan om maar een paar te noemen.

Naast mijn commerciële opdrachten heb ik nog mijn vrije werk als verhalenverteller over brouwen en bier. Sinds 2015 is er mijn eigen blog dat inmiddels is uitgegroeid tot een online magazine met 136 artikelen en maandelijks tussen de 5000 en 6000 bezoekers. Daarnaast stel ik jaarlijks in samenwerking met uitgeverij Edicola Publishing de bier-scheurkalender samen. Ben je geïnteresseerd in de editie 2023? Je kunt hem nu voorbestellen. Als je nu ‘intekent’, krijg je de kalender begin oktober toegestuurd: met een persoonlijk bericht van mij. Voor vrienden van Bierschrijver gaat dat zonder verzendkosten.

Het eerste boek ter wereld over alcoholvrij bier

Een beetje Bierschrijver heeft natuurlijk ook een boek op zijn naam. Ook daarin is inmiddels voorzien. December 2020 zag het zijn levenslicht. Het is gewijd aan het universum van kleuren, geuren en smaken van alcoholvrij en –arm bier: het allereerste over dit thema in de hele wereld. Van dit boek ‘0.0 – alcoholvrij bier in de Lage Landen’ zijn nog een paar exemplaren beschikbaar. Wanneer je het bestelt, krijg je het gesigneerd en gepersonaliseerd van me toegestuurd. Eveneens zonder verzendkosten.

Als een bijzondere ridderslag heb ik ervaren om mezelf eind 2020 terug te vinden in de top-30 van de meest spraakmakende persoonlijkheden in de Belgische en Nederlandse bierwereld, samengesteld door de redactie van Bier! Magazine.

---

Mijn nieuwe boek kun je overigens in de loop van dit najaar tegemoet zien. Het onderwerp wordt alles wat je over bier wilt weten om er zo goed mogelijk van te kunnen (blijven) genieten. Met als bonus een roadtrip langs de naar mijn smaak meest interessante brouwerijen in België en Nederland.

Van consumenten liefhebbers maken

Een leidraad in mijn werk is dat ik ondernemers in ambachtelijk bier met mijn talenten wil helpen om zichzelf in de bierwereld zo goed mogelijk te etaleren. Door met hen op zoek te gaan naar hun eigen verhaal. En het zijn weg te laten vinden. Met mijn woorden kan ik van consumenten liefhebbers maken van jou bier. Omdat hoe meer je weet van wat je drinkt, hoe meer je ervan kunt genieten.

Ben jij nieuwsgierig wat ik voor jou kan betekenen om je bierbedrijf te laten groeien? Neem contact met me op, dan bespreken we de mogelijkheden: vrijblijvend en in alle rust.

Leestips

Bierschrijver: de lekkerste verhalen bij het bier. Wat dacht je bijvoorbeeld van mijn relaas over een bezoek aan een uitzonderlijk café in Antwerpen: Kulminator.

Wil je meer genieten van bier? Wist je dat er hardnekkige misverstanden zijn die je daarbij in de weg kunnen zitten?