Bavaria Meesterbrouwer Emiel Hendrikx met de nieuwe Bavaria 0.0% poserend bij de Fenix op de brouwerij in Lieshout

In het voetspoor van de nieuwe Bavaria 0.0%

Al ruim honderd jaar zijn brouwers in Nederland op zoek naar de heilige graal: bier waarvan je zoveel kunt drinken als je wilt. Bier zónder alcohol. Bavaria speelt in die historie een belangrijke rol. Lange tijd waren de brouwers uit Lieshout met hun alcoholvrije pils marktleider. Maar bij alle dynamiek in de ontwikkeling rondom 0.0 bier zagen ze hun positie steeds verder afkalven. Totdat ze november 2020 de Nederlandse bierwereld verrasten met een gloednieuwe versie van hun traditierijke alcoholvrij. Bierschrijver Frits Dunnink toog naar Lieshout om het verhaal erover te horen van de man die aan de bakermat stond van de ontwikkeling: meesterbrouwer Emiel Hendrikx. In het voetspoor van de nieuwe Bavaria 0.0%.

In het voetspoor van de nieuwe Bavaria 0.0%

Het is een druilerige donderdag in januari wanneer collega-biersommelier Sjors Kassing en ik in Lieshout uit de auto stappen. Niet veel later lopen we onder begeleiding van Yvonne Haneveer, communicatiemedewerker bij Royal Swinkels Family Brewers, door de schier eindeloze luchtbrug die op het uitgestrekte terrein de verschillende units van de Bavaria-brouwerij met elkaar verbindt. Van het ultramoderne ontvangstgebouw tot aan het pand waar de koperen brouwketels schemeren, die dienst deden zo’n eeuw geleden. Op robuuste werkschoenen, voorzien van oranje high visibility-hesjes bewegen we door decennia Nederlandse biergeschiedenis. Van een wereldwijd actieve brouwerij die ook anno 2021 dichtbij de mensen, midden in de gemeenschap staat.

impressie van het werkbezoek aan de brouwerij van Swinkels Family Brewers
In het voetspoor van de nieuwe Bavaria 0.0%| Impressies van de brouwerij van Swinkels Family Brewers te Lieshout.

De reden voor ons bezoek: de introductie van de splinternieuwe Bavaria 0.0% eind afgelopen jaar. Een bier waarmee zijn brouwers naar eigen zeggen de pilssmaak goed te pakken hebben. Van alle in Nederland verkrijgbare bieren echt helemaal zonder alcohol is dat van Bavaria misschien wel het meest traditierijke. Gezegend met een geschiedenis waarin naast de gebroeders Swinkels ook illustere personages als Don Johnson, Diego Maradonna en Joan Collins acte de présence geven. Maar hoe mooi die verhalen uit de oude doos mogen zijn, ook de smaak van het alcoholvrije bier herinnerde aan de tijd van zo’n dertig jaar geleden. Groot moet de fascinatie dan ook zijn geweest bij menig bierliefhebber toen zij (of hij) de spiksplinternieuwe Bavaria 0.0% voor het eerst proefde. Fris bitter, pittig hoppig, prettig drinkbaar: het gamma van echt alcoholvrije bieren verkrijgbaar in Nederland heeft er een uitstekende optie bij.

Grote egards

In het voetspoor van de nieuwe Bavaria 0.0%: de nieuwe smaak prikkelde onze nieuwsgierigheid. En onze vraag ‘Hoe hebben ze dat gedaan?’ was in de burelen van Royal Swinkels Family Brewers zeker niet aan dovenmansoren gericht. Met grote egards worden we ontvangen. Mevrouw Haneveer gaat ons voor naar een van de brouwzalen in het warme hart van de brouwerij. Alwaar we de geestelijke vader van het nieuwe bier het hemd van het lijf mogen vragen: meesterbrouwer Emiel Hendrikx. De familie Swinkels is ook vertegenwoordigd, in de persoon van biersommelier Tony. Geproefd wordt er ook: we vergelijken de oude en de nieuwe Bavaria 0.0% en verdiepen ons in de alcoholvrije Palm. En er is nog een primeur: de nieuwe Swinckels’ 0.0%

impressie van het werkbezoek bij Bavaria met meesterbrouwer Emiel Hendrikx
In het voetspoor van de nieuwe Bavaria 0.0% | Samen met collega-biersommerlier Sjors Kassing proosten met meesterbrouwer Emiel Hendrikx.

In dit blogartikel lees je het verhaal van de totstandkoming van de nieuwe Bavaria 0.0%. Daarnaast maak je ook beknopt kennis met Emiel Hendrikx, bij Royal Swinkels Family Brewers op de loonlijst als Global Manager Research & Development. Ook lees je zijn reactie op de vraag of zijn nieuwe technologie voor alcoholvrij bier ook ingezet gaat worden bij andere 0.0% bieren van Bavaria, zoals het witbier en de IPA. “Voor het beste resultaat hebben we het recept aangepast van wat we gebruiken als ons basisbier voor de Bavaria 0.0%.”


Wie is Emiel Hendrikx?

Dit jaar viert hij zijn 20 jarige werkjubileum in het bier. Sinds september 2001 is hij in Lieshout werkzaam. Ooit binnengekomen als stagiair heeft Emiel Hendrikx in het internationale familieconcern zijn vleugels uitgeslagen: van brouwtechnoloog tot meesterbrouwer. Smaak houdt Hendrikx al sinds zijn tienerjaren bezig. Zo deelt hij zijn herinnering hoe de zoektocht hem bezighield naar de lekkerste appeltaart. In zijn opleiding als levensmiddelentechnoloog aan de HAS in ’s-Hertogenbosch raakt hij verliefd op het brouwersambacht: tijdens een eerste stage bij de toenmalige brouwerij De Kroon in Oirschot. Daarnaast doet hij nog stage-ervaring op in Utrecht bij stadsbrouwerij Oudaen.

Bavaria Meesterbrouwer Emiel Hendrikx met de nieuwe Bavaria 0.0% poserend bij de Fenix op de brouwerij in Lieshout
In het voetspoor van de nieuwe Bavaria 0.0% | Meesterbrouwer Emiel Hendrikx is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het nieuwste alcoholvrije pils van Nederland.

Sportief als hij is, zoekt Hendrikx ook in zijn werk altijd naar het best haalbare. Allicht was dat ook zijn drive om op het gebied van zijn vakkennis van bier en brouwen de kroon op het werk te zetten. In 2012 behaalt bij in Schotland zijn master-degree in brouwwetenschappen aan de Heriot-Watt University.

Spin in het web van innovatie

Bij Royal Swinkels Family Brewers prijkt er sinds 2018 de functietitel ‘Global Manager Research & Development’ op zijn visitekaartje. In die rol is hij met zijn team de spin in het web in de ontwikkeling van alle bieren van de brouwerijen die een plek hebben gevonden in de schoot van Royal Swinkels Family Brewers. Naast het uitgebreide productenpallet van het merk Bavaria zijn dat bijvoorbeeld ook gerenommeerde Belgische brouwerijen als Rodenbach en Palm. Maar ook De Hoorn die vanuit bijna 300 jaar brouwtraditie het bier Cornet op de markt heeft gebracht. In Nederland vallen merken als La Trappe en De Molen, en groothandel Bier&cO onder de paraplu van Royal Swinkels Family Brewers.

Hendrikx bemoeienis reikt van de aroma’s en smaken van bieren, via de productie (en schaalbaarheid) van nieuwe ontwikkelingen, tot de marketing aan toe. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor een stuk onderzoek, bijvoorbeeld op het terrein van grondstoffentechnologie. Hendrikx laat zich in zijn werk leiden door het motto ‘brewing is art’. Hij streeft ernaar bij alles wat hij doet zo dicht mogelijk bij het ‘ouderwetse’ ambacht te blijven.

brouwzaal in de Bavaria brouwerij te Lieshout
In het voetspoor van de nieuwe Bavaria 0.0% | Een van de brouwzalen van Swinkels Family Brewers, het domein van meesterbrouwer Emiel Hendrikx.

De nieuwe Bavaria 0.0%: een ontdekkingstocht van ruim vijf jaar

Wat doe je als brouwerij wanneer bij je grootste product in het segment ‘alcoholvrij’ de jaren merkbaar beginnen te tellen? Met zijn pet op van meest verantwoordelijke productontwikkelaar keek men bij Royal Swinkels Family Brewers naar Hendrikx. “Dat zal zo’n jaar of zes, zeven geleden zijn”, herinnert deze zich. “Vergeet niet dat de technologie die de basis was voor al onze alcoholvrije Bavaria-bieren, al dateert uit 1978”. De verkoopcijfers spraken boekdelen, links en rechts zag de eens zo trotse marktleider in Nederland zichzelf ingehaald worden. Hoe ingenieus zijn gepatenteerde technologie ook is: steeds duidelijker werd dat een nieuwe tijd vraagt om nieuwe smaken. Opvallend is daarbij dat Hendrikx het in die context heeft over “de oude reactortijd”.

Alcoholvrij bier onder het vergrootglas

De zoektocht naar een waardige opvolger van de traditierijke Bavaria Malt zal Hendrikx en zijn mensen letterlijk door de hele bierwereld voeren. “Al snel werd duidelijk: voor wat we willen, bestaat geen prefab oplossing. We hebben honderden alcoholvrije bieren geproefd van de meest uiteenlopende brouwerijen. We hebben ze onder het vergrootglas gelegd wat betreft smaak, stabiliteit, schuimeigenschappen. Maar ook op het gebied van microbiologie, tot hun shelf life aan toe. We hebben alle mogelijke installaties bekeken waar brouwerijen mee werken aan alcoholvrij bier.”

de nieuwe Bavaria 0.0%
In het voetspoor van de nieuwe Bavaria 0.0% | Het nieuwe alcoholvrije pils is het resultaat van een ruim vijf jaar durende ontdekkingstocht.

Bij die ontdekkingsreis bleek al gauw de vaststelling dat je als alcoholvrij brouwer op de Nederlandse markt een extra uitdaging hebt, vertelt Hendrikx: “Door de Nederlandse wet krijg je als brouwer nog een paar handboeien om”. In bijvoorbeeld Duitsland en België mag je volstaan met maximaal 0,5% alcohol om een bier te kunnen verkopen als ‘alcoholvrij’. De wetgever in ons land staat een beduidend lager percentage toe: 0,1%. “Bij onze uiteindelijke keuze hebben we ook nog gekeken naar een laatste punt: kun je ermee vooruit op een langere termijn van tien tot vijftien jaar? Uiteindelijk hebben we bij de TU München op de berg van Weihenstephan de installatie gevonden waarmee we voor onze nieuwe Bavaria 0.0% aan de slag zijn gegaan”.

Aandacht en vernuft

Niet dat een model van diezelfde installatie een op een in Lieshout is opgebouwd om aan de oorsprong te staan van de nieuwe Bavaria 0.0. “Je kunt zeggen dat onze eigen nieuwe 0.0% brouwinstallatie tot leven is gewekt met input van brouwers door constructeurs uit de hele wereld”, vat Hendrikx de ontstaansgeschiedenis samen van de uiteindelijke oplossing. Extra aandacht en vernuft vroeg de ontdekking tijdens het ontwikkelproces, dat “hoe meer complexiteit je hebt in het bier ‘aan de voorkant’, hoe lastiger het wordt om met de installatie een alcoholvrije variant te maken die de consument herkent.”

‘Ons basisbier is complexer: andere mout, uitgesproken hop, meer esters’

Bavaria meesterbrouwer Emiel Hendrikx

Met gepaste trots presenteerde Royal Swinkels Family Brewers november 2020 het resultaat van de ontdekkingsreis die meesterbrouwer Hendrikx en zijn mensen aflegden. Het product van een wereldwijd unieke installatie die de brouwers ‘de Fenix’ hebben gedoopt. Wat herinnert aan de tijd waarin ambachtslieden bijvoorbeeld hun molens of fabrieken robuuste, zelfbewuste namen gaven. “Qua technologie maken we gebruik van vacuümdestillatie”, legt Hendrikx uit. “Maar dan op de laagst mogelijke temperatuur. Op die manier blijft het kenmerkende pilskarakter behouden.”

De Fenix, dealcoholisatie installatie van Swinkels Family Brewers
In het voetspoor van de nieuwe Bavaria 0.0% | Een kijkje in het hart van de Fenix, de installatie voor 0.0% bier van Royal Swinkels Family Brewers.

Veel andere brouwers gaan er prat op voor hun alcoholvrije variant een ‘moederbier’ te gebruiken dat je ook in de winkel kunt kopen. Hendrikx en zijn team pakten het anders aan. “Voor het beste resultaat hebben we het recept aangepast van het bier dat we gebruiken als basis voor onze nieuwe Bavaria 0.0%”, vertrouwt Hendrikx toe. “Dat basisbier is complexer: andere mout, qua hop meer uitgesproken, en meer esters.”

Reactor-technologie niet bij het grofvuil

Bavaria heeft de beslissing genomen de oude Bavaria 0.0% in Nederland van de markt te halen. Ondanks dat dit traditierijke bier allicht nog steeds liefhebbers heeft. “Wat betreft de vernieuwing van Bavaria 0.0% zijn we all-in gegaan. Wat niet betekent dat we helemaal afscheid nemen van onze oude, beproefde technologie. Die bewaren we voor specifieke markten: de oude variant is halal, de nieuwe niet”. Royal Swinkels Family Brewers zet de Fenix vooralsnog uitsluitend in voor dealcoholisatie van lagerbieren. Naast Bavaria bijvoorbeeld ook van het iets chiquere gepositioneerde pilsmerk Swinckels’. Al blijft Swinckels’ 0.0% op afzienbare tijd exclusief verkrijgbaar in de horeca. Zodra die opengaat, tenminste.

in het voetspoor van de nieuwe Bavaria 0.0%
In het voetspoor van de nieuwe Bavaria 0.0% | Op het terrein van Royal Swinkels Family Brewers in Lieshout vind je naast innovatie ook brouwhistorie.

Hendrikx snapt de vraag heel goed of de Fenix ook in stelling gebracht wordt voor andere bieren. Het alcoholvrije witbier bijvoorbeeld of dat andere Bavaria-paradepaardje: de 0.0% IPA. Beantwoorden doet hij hem ontkennend. “Die blijven we maken met onze beproefde ‘reactor-technologie’. Die bieren doen het nog goed in de markt, we hebben nog geen reden om het anders te doen. ”

Leestips

Meer weten over de historie van alcoholvrije bier in Nederland? In het boek ‘0.0 – alcoholvrij bier in de Lage Landen’ belicht biersommelier Frits Dunnink onder meer honderd jaar geschiedenis van alcoholvrij brouwen. Je kunt het nu bestellen op de website van uitgeverij Edicola.

Ook België kent innovatieve brouwers die zich bezig houden met non alcoholic bier. Lees het verhaal van pionier Stijn Panis en zijn geesteskind Force Majeure.

Meer weten over brouwen, mét of zonder alcohol. Alles wat je wilt weten over hoe bier wordt gemaakt, staat in dit artikel.

2 gedachten over “In het voetspoor van de nieuwe Bavaria 0.0%

  1. Beste, na een paar jaar geen alcohol vrij bier te hebben genuttigd ben ik toch weer overgestapt op mijn destijds favoriete alcohol vrije bier van Bavaria. Dit was oprecht een klap in het gezicht. De diepe smaak, mooie kleur en lekkere afdronk geheel verdwenen. Na onderzoek bleek dit het “nieuwe” 0.0 van Bavaria te zijn die wat mij betreft de smaak heeft van licht bierwater. Totaal inhoudloos en men is er nog trots op ook. Ik vind dit een grote achteruitgang met waarschijnlijk een zeer goede marketing. Wel het einde van mijn Bavaria 0.0 aankopen. Maar ach, smaken verschillen nou eenmaal maar wel zonde van een ooit fantastisch biertje.

    1. Oei, als je ooit echt met plezier Bavaria 0.0 dronk in de oude versie dan is de nieuwe uitvoering inderdaad schrikken geblazen. Ik ben het met je eens dat het een verschil is van dag en nacht! Als je liefhebber bent van moutige smaken, dan moet je op zoek naar een alternatief. In dat kader: ken je Budels 0.0% Malty Dark? Ik kan me voorstellen dat je dat beter smaakt.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *