In een wereld waar niets blijft wat het was, is het een goed idee om de verandering onbevangen in het gezicht te kijken. Ook omdat verandering nieuwsgierig maakt. Dat CRAFT een nieuwe voorzitter heeft, is een goede aanleiding om hem eens op te zoeken. Maak kennis met de nieuwe voorzitter van de vereniging die de belangen behartigt van onafhankelijke, veelal lokale Nederlandse brouwers: Bart van Kleef.

Mei 2021 maakte CRAFT bekend dat Bart van Kleef is teruggetreden als voor voorzitter. Dit in verband met de overname van Uiltje Brewing door Royal Swinkels Family Brewers.

Maak kennis met de nieuwe voorzitter van CRAFT: Bart van Kleef

In het jaar waarin alles anders is dan anders, heeft CRAFT een nieuwe voorzitter gekregen. Na het verstrijken van de reguliere termijn was het tijd voor Jopen-brouwer Michel Ordeman het stokje over te dragen als eerste onder zijns gelijken van de vereniging voor onafhankelijke Nederlandse brouwers. Ver hoefde het bestuur vervolgens niet te reiken op zoek naar een opvolger: deze spendeert een belangrijk deel van zijn werktijd eveneens in Haarlem. Bij Uiltje Craft Brewery is hij verantwoordelijk voor marketing en merkenbouw: Bart van Kleef.

Diverse petten op

Deze aimabele bierman pur sang met letterlijk maar ook figuurlijk diverse petten op, leerde ik kennen als medecursist tijdens de biersommelier-opleiding StiBON 2. Positief verrast was ik toen ik hem enkele weken geleden gepresenteerd zag worden als de nieuwe voorzitter van CRAFT. Dat prikkelde mijn nieuwsgierigheid: wie is Bart van Kleef, wat bindt hem met bier en hoe kijkt hij aan tegen zijn nieuwe, gewichtige rol.

We ontmoeten elkaar op de vrijdag voor Sinterklaas in de vestiging van De Gollem in de Pijp. Het spreekt vanzelf dat het etablissement onder de rook van de oude Heineken-brouwerij deze middag verlaten is. Op de kroegtijger na, die wat er ook gebeurt, met feliene onverstoorbaarheid de stelling houdt.

Terwijl de nieuwe voorzitter van CRAFT achter de bar twee dubbele espressi maakt, vragen we ons af of we iets kunnen bedenken dat meer desolaat is dan een leeg café. Terwijl de kroegtijger zijn favoriete plekje bij de verwarming weer heeft opgezocht, gaan we er eens goed voor zitten. In dit artikel maak je kennis met biermarketeer en -sommelier Bart van Kleef. Daarnaast kom je aan de weet hoe zijn relatie met bier tot stand is gekomen en hoe hij aankijkt tegen de rol die hij bij CRAFT op zich heeft genomen.

Wie is Bart van Kleef?

Op het eerste gezicht voldoet hij prima aan het beeld dat je allicht hebt van een hedendaagse ambachtelijke brouwer. Baardje: check. Baseball-pet: check. Op de dag waarop ik hem in het verlaten café in de Amsterdamse Pijp ontmoet, draagt hij zelfs een rood met zwart geblokt houthakkershemd. Bart van Kleef (sinds 1982) heeft de afgelopen twintig jaar de bierwereld vanuit hele diverse perspectieven leren kennen. Begonnen als barman bij een van de betere biercafés in Nijmegen, verder gegroeid als accountmanager bij groothandel Bier&cO. Nu werkzaam als marketing- en brandmanager bij de Uiltje Craft Brewery in Haarlem. In die hoedanigheden raakte hij bekend met en bij heel wat Nederlandse brouwerijen. Daarnaast treedt Bart ook op als docent in de bieropleiding van StiBON. Daarbij konden ook heel wat lichtingen (aspirant) biersommeliers met hem kennismaken.

Van Kleef is een overtuigd Amsterdammer geworden. Hij draagt ‘zijn’ stad op zijn huid, in de vorm van een tattoo. Daarnaast draagt hij een ‘geheim’ in zijn paspoort: wist je dat de kersverse voorzitter van CRAFT daar ‘Rotterdam’ als geboorteplaats heeft staan? Opgegroeid en gevormd is hij evenwel in het oosten des land: Haaksbergen. Dat is ook waar hij bier leerde drinken. Het was er in twee soorten: pils in beugelflessen en in het najaar van dezelfde brouwerij het bokbier. Leren genieten van geuren en smaken van bier moest nog worden ontdekt. Wie luistert naar de herinnering van Van Kleef, krijgt de indruk dat de bierconsumptie in die periode met name resultaat-gedreven was: “Meer gieten in plaats van genieten…” Zijn ontdekkingstocht in de wereld van het bier begon tijdens zijn studententijd, achter de toog van voornoemd Nijmeegs café.

Vijf vragen aan de nieuwe voorzitter van CRAFT: Bart van Kleef

Sinds wanneer drink je ‘speciaalbier’? Wat was het eerste bier dat je proefde? En hoe heeft je smaak zich sindsdien ontwikkeld?

“Dat was in de tijd dat ik kwam te werken in het Bascafé, een van de toonaangevende gelegenheden in Nijmegen om bijzonder bier te drinken. Mijn werkgever daar had het predicaat ‘meesterschenker’ van de Stichting Vakopleiding Horeca: dat vond ik enorm intrigerend. Een jaar of twintig geleden was dat, de tijd dat in Nederland de liefde voor bier tot bloei begon te komen. In het café hadden we tien kranen en een koeling die uitpuilde met alle beroemde Belgische bieren. Daar is mijn ontdekkingstocht begonnen: in de fascinerende veelzijdigheid van aroma’s en smaken, het gedegen vakmanschap van al die brouwerijen die België rijk is.

“In die tijd was er nog heel weinig informatie beschikbaar. Er waren in Nederland nog maar weinig mensen met verstand van zaken. Internet was er al wel: het waren de jaren van Altavista en Ask Jeeves. Zo kwam ik op het spoor van beerhunter Michael Jackson, met zijn fantastische boeken en zijn legendarische tv-programma. Ik denk dat mijn smaak zich heeft ontwikkeld zoals de hele bierwereld zich heeft ontwikkeld. Op het gegeven moment maakten we kennis met de India Pale Ales van de Amerikaanse craft brewers en wisten we niet wat ons overkwam. En met diezelfde ontwikkelingsgolven kwamen de stouts en de zure bieren. De bierwereld blijft zich ontwikkelen en daarmee jijzelf ook als bierliefhebber. Al kan ik ook heel erg genieten van de subtiele smaken van traditionele, ambachtelijke brouwers uit Duitsland of Engeland.”

Kun je vertellen waarom juist bier je zo aanspreekt?

“Dat zal in de eerste plaats te maken hebben met mijn fascinatie voor koolzuur. Ik heb eigenlijk alles wel geprobeerd en geproefd: naast bier ook gedistilleerd en wijn. Daar heb ik verder niks mee: ik drink een keer per jaar een glas wijn, tijdens het kerstdiner. Wat het interessante is aan bier, is dat er zo ontzettend veel gebeurt in dat glas in de betrekkelijk korte tijd dat jij het ‘onder je hoede’ hebt. Door de verandering van temperatuur ontwikkelen zich allerlei geuren en smaken, ook onder invloed van koolzuur.

“Toen ik nog in het café werkte, schepte ik er een groot genoegen in om gasten mee te krijgen om eens iets anders te proberen dan wat ze altijd drinken. Gasten die van het gedistilleerd waren, wilden een gin-tonic en daarbij was verder geen beweegruimte. Wijn hadden we in een stuk of vijf varianten, en als we wit en rood mengden ook nog rosé. Maar ik merkte dat het bij bierdrinkers wel lukte om ze uit te nodigen een keer iets anders te proeven. Die staan daar voor open. Ik merk dat er heel veel jonge bierdrinkers zijn met ontzettend veel vragen over het product. Met een grote nieuwsgierigheid naar smaak, maar ook dorst naar kennis.”

Sinds enkele weken ben je benoemd tot voorzitter van CRAFT. Wat zie je op het moment in de Nederlandse bierwereld? Is dit niet een heel ondankbaar moment om het voorzitterschap over te nemen?

“Vooropgesteld: ik ben een optimistisch mens. Natuurlijk zitten er meerdere kanten aan het moment dat ik instap als voorzitter. Er is chaos vanwege alle toestanden met corona. En onduidelijkheid van de zijde van de overheid. We zitten hier in een kroeg waar al weken geen bier uit de kranen is gevloeid. Hoelang dat nog duurt? Geen mens die het weet. Ik kan me zo goed voorstellen hoe dit vreet aan al die horecamensen. Je hebt perspectief nodig, iets om naartoe te leven.

“Natuurlijk heeft het ook grote gevolgen voor alle brouwers in Nederland dat alle cafés en restaurants wéér dicht zijn. Voor de brouwerijen die voor het belangrijkste deel drijven op de verkoop in hun eigen proeflokaal. Voor brouwers voor wie de horeca natuurlijk een grote rol speelt bij de afzet van hun bier, of ze nu hun bieren elders brouwen of een eigen installatie hebben. Maar tegelijkertijd groeit de sector van onafhankelijke brouwerijen in ons land nog steeds. Geloof het of niet, in dit bizarre jaar 2020 staat het saldo van gestopte en nieuw gestarte brouwerijen op +11. Er komen dus nog steeds nieuwe brouwerijen bij.

“Daarnaast moeten we ook niet een aantal belangrijke issues vergeten in de maatschappij waar brouwers de gevolgen van gaan merken. Dat heeft ermee te maken dat een brouwerij zoveel meer is dan een producent van bier. Neem de concreter wordende discussie over een statiegeldsysteem voor blik.

“Brouwers moeten een zelfbewuste eigen stem laten horen om hun ambacht in de juiste context te zetten. “

“Maar ook tendensen in de maatschappij die je kunt samenvatten in de vraag: ‘Wordt alcohol het nieuwe roken?’ Ik ga er niet actief naar op zoek, maar soms valt mijn oog op verbeten social media-reacties: horeca = alcohol = vergif. Halló zeg… Geen enkele brouwer is het er om te doen om zoveel mogelijk alcohol te pushen aan ‘onschuldige’ consumenten. Bij die trends moeten de brouwers in Nederland een zelfbewuste eigen stem laten horen om ons ambacht de juiste context te geven. Dat hoef je als brouwer niet alleen te doen. En je hoeft ook niet zelf het wiel uit te vinden en op eigen kracht je weg te zoeken in al die onzekerheid en verandering. Dat doen we als onafhankelijke brouwers samen en bovendien door op te trekken met onze collega’s van Nederlandse Brouwers.”

Wat zijn de belangrijkste dingen die de nieuwe voorzitter van CRAFT in de eerste honderd dagen van zijn ‘bewind’ moet gaan doen, in jouw ogen?

“Ik denk dat mijn belangrijkste taak wordt: duidelijkheid brengen over de vraag waar CRAFT naartoe gaat. Onafhankelijke brouwers moeten bij CRAFT de antwoorden kunnen vinden op de vragen waarmee ze in hun werk worden geconfronteerd, ook op het gebied van ondernemen. In mijn visie is CRAFT een platform waar alle informatie wordt samengebracht en ontsloten die relevant is voor bedrijven waar geld wordt verdiend met het maken en verkopen van bier: voor leden van CRAFT maar ook voor niet-leden. Dat betekent ook alle kennis over bier, brouwen, ondernemen en alle mogelijke andere issues zo breed mogelijk beschikbaar maken.

“Mijn stijl is het om mensen samen te brengen en te ontdekken waar de dingen zijn die blijven liggen. En waar we kennis moeten halen die er nog niet is. Samenwerking en transparantie zie ik als belangrijke ingrediënten. Waarbij we samen tot de gewenste richting moeten komen. Het zijn naar mijn idee niet alleen de issues die op ons pad komen, die ons brouwers verbinden. Dat geldt ook voor de discussies die we samen voeren.”

Tot slot: maak de volgende zin af. Nederlandse brouwers, ook de lokale en onafhankelijke, blijven in hun gemeenschap een betekenisvolle rol spelen omdat…

“…een brouwerij meer is dan alleen maar een producent van bier. Ik vind dat je niet moet vergeten wat voor belang brouwerijen spelen in de lokale economie. Er zijn heel wat handen nodig om het volume dat ze allemaal produceren met de juiste kwaliteit bij de bierliefhebber te krijgen. Ook al lijkt het op het eerste gezicht misschien allemaal heel bescheiden. Daarnaast zie je de samenwerkingen en netwerken die er groeien in de economie op plaats- en streekniveau: brouwers die grondstoffen betrekken bij lokale ondernemers en natuurlijk de horeca bij de brouwerijen om de hoek als afnemers. Als de economie meer circulair moet worden, dan spelen brouwers daar een wezenlijke rol in. Dat is iets waar we de politiek meer bewust van mogen maken.

“Maar eerst hoop ik dat al die corona-toestanden zo snel mogelijk weer gaan betijen. Zodat de horeca weer ‘gewoon’ dat kan zijn wat ze eeuwenlang is geweest: een plek waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. En de momenten, groot en klein, die het leven de moeite waard maken, samen kunnen vieren. Ik kan niet wachten tot het moment dat we weer met z’n allen in het café kunnen proosten met een mooi glas, Nederlands, bier.”

Nieuwsgierig naar de visie van de vorige CRAFT-voorzitter op de uitdagingen die covid-19 aan brouwers stelt? Lees het artikel met onder meer Michel Ordeman waar deze kwestie in aan bod komt.

2021 wordt vast een beter jaar. En jij kan het als liefhebber maken tot het jaar van het bier. Hoe? Met de bier-scheurkalender 2021. Te koop bij boekhandels in Nederland en België. Geen zin om de deur uit te gaan? Bestel ‘m dan direct online.

CRAFT is er voor alle onafhankelijke brouwers in Nederland die hun vak serieus nemen. Ontdek wat CRAFT jouw brouwerij te bieden heeft.