5x Winterbier van kleine Nederlandse brouwers

Waar koop jij je bier? Grote kans dat je die vraag beantwoordt met: “In de supermarkt…” Jazeker, dat is makkelijk in één moeite met de wekelijkse boodschappen. Daarbij komt dat het bierassortiment van de supermarkten in ons land steeds uitgebreider wordt: ook met keuze voor kleinere, regionale spelers in de brouwwereld. Daar staat tegenover dat het uitgebreide assortiment niet garandeert dat je ook het lekkerste bier kunt kopen. Net zoals je in de supermarkt evenmin de lekkerste aardbeien of -appelen vindt die er zijn. Daarom stel ik je in dit blogartikel een aantal winterbieren voor van onafhankelijke Nederlandse brouwers die je niet in de supermarkt vindt. Ik geef je een indruk van wat je qua geuren en smaken in je glas kunt verwachten. En als klap op de vuurpijl: ik vertel je ook waar je ze kunt kopen. Maak kennis met 5x Winterbier van kleine, onafhankelijke Nederlandse brouwers.

5x Winterbier van kleine, onafhankelijke Nederlandse brouwers

De dagen worden korter. Herfstige wind blaast dorre, bruine bladeren door de straat. Het donkere seizoen vraagt om huiselijke behaaglijkheid. Zeker in een jaar waarin corona volente de schemerige gezelligheid van de kroeg out of bounds is. Een seizoen dat ook een eigen smaak heeft wat betreft bier. Verwarmend mag het zijn, complex qua geur en smaak. Om even bij de verwijlen in de genoeglijke warmte achter de gesloten gordijnen, bij het knusse gouden licht van een paar kaarsen. In dit artikel laat ik je kennismaken met een vijftal authentieke, Nederlandse winterbieren. Ze zijn uitgezocht, geproefd en beoordeeld door mijn collega-sommelier Sjors Kassing en mij. Ik stel ze nader aan je voor, zodat je een indruk krijgt wat je erbij kunt verwachten. Onze mening is natuurlijk niet in beton gegoten. Bij alles wat we je vertellen geldt te allen tijde: proef vooral ook zelf.

collega van Nederlandse winterbieren — 5x Winterbier van kleine, onafhankelijke Nederlandse brouwers | Het lekkerste bier vind je niet in de supermarkt.

Wat is winterbier?

Maar eerst vertel ik je wat meer over de karakteristieken van winterbier. Dikwijls nat en guur vraagt het donkere jaargetijde om verwarmende smaken. Van oudsher drukken winterse specerijen hun stempel erop: kaneel, zoethout, steranijs, kruidnagel, korianderzaad, gemberpoeder en kardemon. In klassiek winterbier gunt de brouwer deze uitgesproken smaken een rol in zijn receptuur, dikwijls tezamen met smaakmakers als honing en/of sinaasappelschil. Winterse bieren zijn zoet van smaak ook door het royale gebruik van (donkere) mout. Harde bitters blijven achterwege, wat winterbieren troostrijk en warm maakt als je favoriete wollen trui. Qua uiterlijk zijn typische winterbieren doorgaans donker amberkleurig, neigend naar donkerbruin tot zwart. Het verwarmende karakter komt ook tot uiting in het relatief hoge alcoholgehalte.

Maar nu moeten we snel wat gaan proeven: 5x winterbier van kleine, onafhankelijke Nederlandse brouwers.

Glüh Weizen

Gebrouwen door Vrouwen, Amsterdam

ABV: 6,5%

Verkrijgbaar: o.m. bij Beerwulf en diverse slijterijen in Nederland

Beoordeling op Untappd: 3,28/5

Proefnotitie – Twee zussen brouwden 2013 hun eerste biertje in de badkamer van een Amsterdamse bovenwoning. Intussen zijn Do en Tessel de Heij een solide bestanddeel van het Nederlandse bierlandschap. Veel van hun bieren zijn zelfs verkrijgbaar in de supermarkt. Daar vonden we hun Glüh Weizen niet: volgens de bedenksters après-ski in een flesje. Een goed idee in een tijd dat corona ervoor zorgt dat de wintersportvakantie er dit jaar naar het zich laat aanzien, niet inzit.

Dit bier vloeit rijk schuimend in je glas, zoals je van een Weizen mag verwachten. Het is licht amberkleurig met een beetje tweeschijn: een net bier om te zien. In de geur herkennen we naast kenmerkende Weizen-achtige aroma’s (vers brood/banaan) ook in de verte sinaasappelschil en koekkruiden. De smaak is uitgesproken zoet: honing proeven we en ook hier typisch winterse specerijen, waarbij kaneel de boventoon voert. Het mondgevoel van deze Glüh Weizen is romig. De afdronk is licht samentrekkend: het is alsof het weeïge dat dit type bier van zichzelf al heeft, door de winterse smaakmakers nog wordt versterkt. Toegegeven: dit is een unieke benadering voor een winterbier en ook technisch heel behoorlijk. Maar op basis van wat ik proefde, is deze voor mij niet voor herhaling vatbaar.

Bezoek de website van Gebrouwen door Vrouwen >>

Gastelse Winterbok

Brouwerij ’t Holleke, Oud-Gastel

ABV: 8%

Verkrijgbaar: online via de brouwerij en regionale slijterijen

Beoordeling op Untappd: 3,27/5

Proefnotitie – We gaan de Brabantse provincie in en komen in het weidse landschap onder de Moerdijk terecht in Oud-Gastel. Daar vinden we een piepjonge brouwerij: ’t Holleke, opgericht in 2019. Behalve dat er bieren worden gebrouwen en er kennelijk een zusterbrouwerij is, De Vorstin, is het bestaan van deze local heroes wat betreft beschikbare informatie in (winterse) nevelen gehuld.

De Gastelse Winterbok die bij ons ter tafel komt, maakt een hele behoorlijke indruk: donker amberkleurig, met royaal stabiel, fijn schuim. In de geur vallen aroma’s op van gist/esters en sinaasappel, niet overdadig maar zeker karaktervol. In de smaak prevaleert gist tezamen met gebalanceerd bitter en zoet. Eigenlijk zoals we dat vanuit de tripel kennen. Ook hier toetsen van sinaasappel en een vleugje winterse specerijen. Het bier is vol in de mond, een zoete indruk wederom met sinaasappel blijft. Het zet wat je weet over bier, niet op z’n kop maar juist dat maakt dit bier prima doordrinkbaar. Een aanrader voor wie het niet zo heeft op uitgesproken winterse smaken, deze.

Bezoek de website van brouwerij ’t Holleke >>

Winterbier

Brouwerij ’t Meuleneind, Hoeven

ABV: 10%

Verkrijgbaar: bij Hellobier en regionale slijterijen

Beoordeling op Untappd: 3,38/5

Proefnotitie – Wanneer je vanuit Oud-Gastel verder oostwaarts rijdt, richting Etten-Leur en Breda, kom je door het plaatsje Hoeven: thuisbasis van brouwerij ’t Meuleneind. De oorsprong ervan ligt in het jaar 2013, wanneer een vader van zijn zoon een brouwpakket krijgt. Samen raken ze steeds meer gefascineerd door het brouwersambacht, waaraan ze zich in hun eigen brouwerij sinds een jaar beiden nu fulltime wijden. In hun groeiende assortiment is er dit najaar ook een Winterbier.

In ons glas oogt het bier helder, diep donkerrood tegen het zwarte aan. Het schuim is gul en stabiel, ecrukleurig. In de geur ruiken we toetsen van banaan, maar ook donkere mout/karamel: voor een bier van dit kaliber vrij ingetogen. Als we een slok nemen, proeven we donkere mout/koffie, moutzoet, met iets sinaasappel- en honingachtigs. Daarachter ontvouwt zich subtiel de smaak van traditionele eindejaarsspecerijen. Het mondgevoel is verwarmend, voor een robuust bier vrij licht. De afdronk is zoet, honingachtig maar wel gecombineerd met een lichtvoetig zuurtje. Het geheel heeft het karakter van een zoete stout. Waarvan we ons kunnen voorstellen dat het het prima doet als dessertbier.

Bezoek de website van brouwerij ’t Meuleneind >>

Winter Sabbath (2020)

Brouwerij Bliksem, Breda

ABV: 11%

Verkrijgbaar: bij Mister Hop en diverse slijters in Nederland

Beoordeling op Untappd: 3,75/5

Proefnotitie – Nog weer wat verder oostelijk, in Breda, komen we bij een brouwerij die al een poos flink aan de weg timmert. Maak kennis met Winter Sabbath (2020) van brouwerij Bliksem. Eigenaren Sebastiaan van Fessem en Merijn Dietvorst laten zich inspireren door de muziek uit het ruigere genre, maar dat had je allicht al bevroed gezien de naam van hun bier. Jazeker, daarin klinkt de naam door van het moederbier: de quadrupel Black Sabbath. De winterse variant kletst met 11% in onze glazen. Niet werkelijk een winterbier volgens de traditionele opvattingen, maar een ‘bourbon and oak infused’ quadrupel. Helder, diepdonkerrood van kleur en met fijn wegtrekkend schuim: optisch een keurig bier voor deze ‘gewichtsklasse’.

In de smaak ontwaren we nootachtige tonen, vanille en zoethout met hints van de bourbon. Er is ook iets muffigs, afkomstig van de houtsnippers die bij de rijping van dit bier werden aangewend. In de smaak vallen moutbitter op, vergezeld door toetsen van amandel/marsepein. In tweede instantie komen smaken door van vanille/hout. De afdronk heeft iets droogs en bitters, maar ook astringents. Het bourbon-karakter zorgt ervoor dat dit bier de nodige aandacht vraagt. Het combineert allicht met bittere chocolade of zelfs een sigaar. Ons lijkt het een bier dat je wilt delen.

Bezoek de website van brouwerij Bliksem >>

Spikmènneke

Brouwerij Kraftbier, Tilburg

ABV: 8,2%

Verkrijgbaar: online bij de brouwerij, diverse slijters in Nederland

Beoordeling op Untappd: 3,05/5

Proefnotitie – In het lokale dialect van Tilburg is ‘spikmènneke’ het woord voor speculaaspop. Een toepasselijke naam voor een winters bier, bedacht door brouwer Rob van den Meijdenberg. Geheel in lijn met zijn ambitie om zijn stad haar biergeschiedenis weer terug te geven. Anno 2020 is Kraftbier een van de toonaangevende brouwerijen in de zesde stad van Nederland. Wanneer je het hebt over winterbier: winterser wordt het niet dan dit. Het voldoet werkelijk aan alle verwachtingen die je hebt.

Jazeker: dit bier is diepzwart, met een mooie kraag beige schuim. En in de geur zijn de aroma’s van koekkruiden niet te missen. Geflankeerd door geroosterde geuren, koffie, en zelfs iets gerookts. De smaak? Speculaas! Maar keurig gebalanceerd door zoete en bittere tonen van donkere mout, verwarmend. Een bier dat je graag drinkt, ondanks dat de eindejaarskruidigheid er metersdik op is gepakt. Het bier in vol in de mond, maar zeker niet plakkerig. De zoete afdronk laat op een subtiele en aangename manier een spoor van koekkruiden na. Hét bier bij uitstek voor bij gevulde speculaas of appeltaart. Normaal gesproken gruwel ik bij het idee van kaneel in mijn bier, maar bij het Spikmènneke klopt het allemaal als een bus. Chapeau!

Bezoek de website van brouwerij Kraftbier >>