Hartje zomer is het en Hollands Hophuis presenteert bierliefhebbers in samenwerking met Beerwulf een sextet bijzondere bieren. Het buzzword is SMaSH: een acroniem dat staat voor Single Malt and Single Hop. In dit artikel kom je meer te weten over de betekenis van het begrip SMaSH-bieren en de achtergrond van een bijzonder experiment. Daarnaast lees je proefnotities over de zes bieren die het heeft opgeleverd. Ten slotte krijg je antwoord op de vraag of de SMaSH-bieren voor liefhebbers de moeite waard zijn. Zes brouwers, zes hoppen, zes bieren: het SMaSH-experiment

Zes brouwers, zes hoppen: het SMaSH-experiment

Computerspellen en gameconsoles zijn nooit aan mij besteed geweest. Een uitzondering herinner ik me evenwel: ik was een poos verslingerd aan een digitale flipperkast op mijn toentertijd gloednieuwe Windows XP-computer. Een indruk ervan keerde terug in mijn gedachten toen onlangs een initiatief van Hollands Hophuis en Beerwulf onder mijn aandacht werd gebracht. Als ik een bal goed raakte, gaf het spel met een donkere stem de feedback: “Smash hit…” Het spreekt voor zich dat ik in mijn gedachten onwillekeurig die stem hoorde, toen ik het persbericht las over het SMaSH-experiment.

Een reeks bieren waarin hop in het middelpunt staat van je proefbeleving. Het leek iets dat haaks staat op het schrijfproject dat ik hier momenteel in de pen heb. Over lagerbieren, biertypen waarin hop juist niet een hoofdrol opeist. Waar brouwersvakmanschap voor nodig is, voor bieren van meesterlijke eenvoud. Bij nader inzien is dat toch ook een noemer die perfect bij de SMaSH-bieren past: gemaakt met een eenvoudig ingrediëntenlijstje door brouwers die hun vak in de vingers hebben.

Alleszins redenen dus om me eens nader in het SMaSH-experiment te verdiepen. Met bevindingen die ik graag met je deel.

Wat is een SMaSH-bier?

Jazeker, het klinkt heel catchy: SMaSH! Maar achter al die onbekommerde vrolijkheid schuilt een diepere betekenis: SMaSH staat voor Single Malt and Single Hop. Het idee is indertijd bedacht door Amerikaanse craft brewers: laten we eenvoudige bieren brouwen waarbij we een soort mout en een variëteit hop gebruiken. De bedoeling daarvan was, gasten in de taproom van zo’n brouwerij kennis te laten maken met geuren en smaken die waren te herleiden tot een enkel ingrediënt. Zodat ze op die manier iets kunnen leren over de aroma’s en smaakeigenschappen van brouwgranen en hop. In essentie is SMaSH dus educatief bier.

Waarom dit SMaSH-experiment?

Het SMaSH-experiment is bedacht door het Hollands Hophuis. Dit bedrijf uit Amsterdam is van waarde voor onafhankelijke brouwers door hen te voorzien van onderscheidende hop met een constante kwaliteit. Daarvoor werken ze samen met selecte hoptelers in heel Europa. Die stellen stuk voor stuk hoge eisen aan de kwaliteit van hun product en werken bovendien intensief samen met Hollands Hophuis om die op een steeds hoger plan te brengen. Zo is het voor brouwers niet meer een complete verrassing wat voor hoppen ze geleverd krijgen voor hun bier. Bovendien is deze aanpak een stuk duurzamer dan hop over de hele aardbol te verschepen.

Brouwers met ballen

De initiatiefnemers van Hollands Hophuis hebben dit voorjaar een zestal brouwers uitgedaagd een bier te brouwen met ieder een speciale hopvariëteit. Voorwaarde was dat de brouwsels tot stand kwamen met gebruikmaking van een soort “rustige” mout en een zo neutraal mogelijke gist. Zodat in de aroma’s en smaken de betreffende hop op een voetstuk komt te staan. Hollands Hophuis ging het experiment aan met een zestal vooraanstaande Nederlandse brouwerijen, die allemaal een ding gemeen hebben: het zijn “brouwers met ballen” met wie het Hophuis al langer en goed samenwerkt. Dit sextet ging ieder met een eigen hopvariëteit aan de slag: VandeStreek Bier, Bird Brewing, Van Moll, De Prael, Dutch Bargain en Rock City Brewing.

In Beerwulf vond Hollands Hophuis een toegewijde partner voor de distributie van de bieren en de promotie van het initiatief. Een treffend voorbeeld van hoe Beerwulf niet ‘zomaar’ een online bierwinkel is, maar een waardevolle bijdrage levert aan de versterking van de Nederlandse biercultuur. SMaSH past wat dat betreft in hetzelfde rijtje als het project Lager Lab. Daarin werkte Beerwulf dit voorjaar samen met Brouwerij Noordt van Peter Rouwen: het leverde een reeks in Nederland ongekende bieren op.

Proefnotities – hoe smaken de SMaSH-bieren?

Zes brouwers, zes hoppen, zes bieren: het SMaSH-experiment. Ook voor de SMaSH-bieren geldt dat ze volstrekt uniek zijn geworden. En of ze in hun huidige hoedanigheid ooit nog een keer gebrouwen worden, is maar zeer de vraag. Wat zeker is: het resultaat wekt nieuwsgierigheid. Zijn SMaSH-bieren interessant om te proeven en te drinken? Of laten ze in geur en smaak door hun eenvoud toch te wensen over? Om alvast een samenvattend tipje van de sluier op te lichten: in toegankelijkheid verschillende ze onderling sterk en door hun karakter zijn ze stuk voor stuk de moeite waard om te proeven.

VandeStreek Bier: back to the roots

Bij de Utrechtse craft brouwerij VandeStreek Bier werden ze aan het werk gezet met de hopvariëteit Junga. Deze is thuis in Polen en zorgt voor geuren en smaaktonen die doen denken aan zwarte bessen en ananas. Voor hun SMaSH-bier grepen de gebroeders Van de Streek op het concept van hun Hop Art-bieren. Deze bieren kwamen tot stand met simpele pale ale-mout in de tijd dat ze als huurbrouwers nog volop bezig waren hun stiel onder de knie te krijgen.

Het resultaat is Smash Junga geworden. Dit heldere goudgele bier is een prettige, vriendelijke doordrinker. In de geur en de smaak krijgt de Junga-hop inderdaad alle ruimte. Hoewel de brouwers niet zuinig zijn geweest met deze voor hen onbekende hopvariëteit, valt de subtiliteit op. Aroma’s van rood fruit en duidelijk ook zwarte bessen: in de geur zijn ze er nadrukkelijker dan in de smaak. Smash Junga heeft een citrusbittertje in de afdronk en laat achter in de keel een indruk na van iets peperigs.

Bird Brewery: guitig goudhaantje

Voor hun huiswerk kregen de brouwers van Bird Brewery van Hollands Hophuis de Hüll Melon mee. Deze hopvariëteit zag het levenslicht in 2012 en is een kruising met Cascade. De naam Hüll verwijst naar de vestigingsplaats van het onderzoekscentrum die de hopvariëteit ontwikkelde, in de Hallertau-regio noordelijk van München. Weinig verrassend dat er in de sensorische eigenschappen van Hüll Melon aroma’s en smaken van (honing)meloen terug te vinden zijn en ook aardbei.

Uiteraard is Bird in de naamgeving helemaal trouw aan zichzelf: Puur Goudhaan heet hun SMaSH-bier. Ook dit kwam tot stand met pale ale-mout maar is in zijn helderheid wat donkerder goudgeel van kleur. Het wordt afgetopt met een robuuste kraag stabiel wit schuim. Prettig bitter en fris is Puur Goudhaantje geworden, met tonen van rijp fruit. Het kost weinig moeite om de indrukken van zoete meloen te onderscheiden, ingebed in een “warm randje” van aardbei. Fascinerend blijft hoe je met ook met maar een paar eenvoudige ingrediënten een zekere gelaagdheid kunt geven aan een bier.

Van Moll: fruitigheid en London Fog

Callista is een andere variëteit die het hoponderzoekscentrum in Hüll ontwikkelde. Vanwege zijn eigenschappen is ze erg geschikt voor dryhopping. Een hop die zich laat voorstaan op zijn fruitige karakter: abrikoos, passievrucht en rode bessen. De Eindhovense brouwerij Van Moll ging aan de slag met de techniek wethopping. Hiermee wordt hop aangeleverd als een vrij vochtige pasta die wel wat weg heeft van pesto. Uit het relaas van brouwer Erwin van Moll tijdens de online proeverij viel op te maken dat dit voor hem en zijn team een primeur was.

Het doet zeker geen afbreuk aan het resultaat. SMaSH Hit van brouwerij Van Moll is een bleekgeel, tikje mistig bier geworden, met frisse fruittoetsen in zowel geur en smaak. Het uiterlijk wordt beïnvloed door de gebruikte gist met de illustere naam London Fog. Wat opvalt aan dit bier is het zachte, bijna romige mondgevoel. Dit effect schrijven de brouwers toe aan de hop.

De Prael: Wiener Mélange met rood fruit

SMaSH-bier nummer vier is een reprise van een oude klassieker: Vienna Lager. Van het illustere zestal permitteert brouwer Fer Kok van De Prael zich de meest gearticuleerde Single Malt in de vorm van Wienermalz. De Amsterdamse brouwerij combineert het met Barbe Rouge. Zoals de naam doet vermoeden brengt deze hopvariëteit van Franse origine smaken van rood fruit, zoals aardbei en kers.

Vienna SMaSH Lager vloeit amberkleurig met een zekere tweeschijn in het glas. Het bier creëert een dunne schuimlaag. In de geur ontvouwen zich als eerste aroma’s die aan (gedroogd) gras herinneren. Dan komen er toetsen van fruit: peer is te onderscheiden en ook aardbei. In de smaak zijn indrukken te vinden die je als een beetje lijmachtig kunt beschrijven of zelfs vegetaal. Wellicht een resultaat van de samenwerking met de mout en zijn kenmerkende eigenschappen.

Dutch Bargain: bitter en complex

De hopvariëteit waarmee de brouwers van Dutch Bargain op pad werden gestuurd, is bepaald een complex karakter. Ariana is van huis uit een Duitse dual purpose hop. Niettemin heeft ze trekken die herinneren aan hop uit de States: harsig, met ook aroma’s van perzik, peer en tropisch fruit.

Brouwer Thibo Baccarne en zijn team combineren hun single hop met pilsmout maar ook een beetje haver. Eigenzinnig is het wel, gebruik maken van twee soorten single malt. Het resultaat leren we kennen onder de omineuze naam As Bitter as Ariana Grande’s Exes. Een IPA, maar bepaald niet van de instapcategorie. Bleek goudkleurig en mistig, voorzien van een sluier van dun schuim: zo presenteert zich het bier in het glas. Toetsen van limoen en iets grassigs zijn in het aroma aanwezig. In geur en smaak zijn er fenolige, medicinale tonen. Ze blijken afkomstig van de gebruikte gist. In de smaak domineert bitter, op het weerspannige af. En ook iets dat herinnert aan salmiak, “hopdrop” in de wandelgangen genoemd. Ook dit SMaSH-bier van Dutch Bargain benadrukt dat een eenvoudig bier niet noodzakelijkerwijs alleen maar eenvoudige geuren en smaken hoeft te hebben.

Rock City: eigenwillig Japans karakter

Sorachi Ace is een hopvariëteit die oorspronkelijk thuis was in Japan. Wie informatie opzoekt over het gebruik ervan, vindt opvallend veel waarschuwingen. Met haar karaktervolle geur- en smaakeigenschappen vindt ze tegenwoordig ingang wereldwijd. Hollands Hophuis betrekt zijn Sorachi Ace bij een vaste teler in Oostenrijk. Kenmerken zijn aroma’s van limoen, citrus en koriander.

Koen Overeem van Rock City Brewing verwerkte Sorachi Ace in zijn SMaSH DDH Double IPA. Voor dit bier paste hij de minerale samenstelling aan van het water waar ze bij de Amersfoortse brouwerij normaal gesproken mee brouwen. Door het te verrijken wordt in het bier de hopbitterheid onderdrukt. Van de zes SMaSH-bieren is dit het meest eigenwillige. De geur is ongekend, met kruidige accenten (dille) maar ook tonen die herinneren aan hout en zelfs lak. In de smaak komen indrukken naar voren die tegelijkertijd aards en floraal zijn. Ze doen denken aan wat je in droge sherry onderscheidt, maar allicht komt sake, Japanse rijstwijn, nog wel het meest in de buurt.

Zijn de SMaSH-bieren de moeite waard?

Zes brouwers, zes hoppen, zes bieren: het SMaSH-experiment. Maar zijn ze ook de moeite waard? Het bondige antwoord daarop luidt: ja. En dan vooral voor liefhebbers die het leuk vinden te leren over de geuren en smaken van hop. Want de bieren zijn niet alle zes ‘alleen maar’ lekker om te drinken. Vooral de bijdragen van Dutch Bargain en Rock City Brewing hebben in de smaak ook best wat eigenwilligs. Maar lekker makkelijk is natuurlijk nooit een doel op zichzelf. Wie altijd in zijn comfortzone blijft, ontzegt zichzelf aanknopingspunten voor ontwikkeling. Grenzen verleggen wordt op die manier lastig. Waarbij gezegd zij: ook uit je comfortzone komen is geen doel op zich.

Het pakket met de zes SMaSH bieren is nu verkrijgbaar via Beerwulf voor € 39,99, zolang de voorraad strekt. De afzonderlijke bieren zijn ook assorti te bestellen. Allicht zijn mijn proefnotities dan een bruikbare gids om je keuze te bepalen.

Zes brouwers, zes hoppen: het SMaSH-experiment

Het bierpakket van het SMaSH-experiment bestel je bij Beerwulf. >>

Meer informatie over het Hollands Hophuis lees je op de website. >>