Waar ondernemers in met name de horeca smachtten naar perspectief, heeft de Nederlandse regering inmiddels plannen toegelicht voor het voorzichtig terugschroeven van allerlei beperkingen. Evenwel met het grootste voorbehoud. Wanneer eerdere versoepelingen weer leiden tot het opflakkeren van de epidemie kan de horecasluiting ook na 1 juni worden gecontinueerd. Niettemin is het nieuws omtrent covid-19 deze week: horeca en brouwers kijken voorzichtig vooruit.

Nederland vindt zijn weg door de covid 19-pandemie, behoedzaam tastend. Het is een tijd die voelt als een impasse. Maar waarin gespreksonderwerpen elkaar soms snel opvolgen. Zo gaat de ene dag het gesprek over onzekerheid en het gebrek aan perspectief voor ondernemers in de bierbranche en de horeca. En gunt het kabinet de volgende dag een eerste blik voorbij de zelf gestelde termijn van 1 juni. Wat we konden zien? Een voorzichtige opheffing van de lockdown. Overbodig om te vermelden: een blik die de tongen losmaakt.

Protocol met veel plexiglas

Koninklijke Horeca Nederland (KHN) verstuurde aan haar leden het Protocol Heropening Horeca. Zo vertaalt de brancheorganisatie de kaders van het kabinet naar de praktijk. Restaurants en cafés mogen weer open: op reservering en met maximaal vier personen aan een tafeltje, of aan de bar met inachtneming van de voorgeschreven afstand. Ook op het terras geldt reserveringsplicht, anderhalve meter tussenruimte en uitsluitend zitplaatsen. Wie te gast wil zijn, wordt onderworpen aan een controlegesprek. Voor het bier handen wassen wordt verplicht. Voorts is er in het protocol van KHN veel plexiglas te vinden. En stelt het dat gemeentelijke verordeningen altijd voor het protocol gaan.

Covid-19: brouwers kijken voorzichtig vooruit

Áls het tenminste allemaal gaat gebeuren na 1 juni. Want in het debat in het parlement na verkondiging van de voornemens op 6 mei, stelde de minister-president dat de verlichting van de beperkingen in de horeca “misschien” door kan gaan. Alles hangt af wat de eerder doorgevoerde versoepelingen voor effect hebben op het verloop van de pandemie: kinderen gaan weer naar school, volwassenen mogen weer naar de kapper, recreatief buitensporten kan weer. Wat ook meespeelt is hoe goed de mensen in Nederland zichzelf in acht nemen om drukke plekken te mijden.

Verantwoordelijkheden blijven nemen

Dat versoepelde beperkingen kunnen leiden tot het stijgen van besmettingsrisico’s, blijkt uit Duitsland. Daar steeg het getal dat aanduidt aan hoeveel anderen een besmet persoon het virus gemiddeld overdraagt. In een paar dagen tijd sprong het van 0,6 naar boven de 1,1. Uit Oostenrijk wordt daarentegen na het verlichten van de strenge lockdown-maatregelen geen noemenswaardige stijging gemeld. Hoe het ook zij: covid-19 zal nog wel een poos onze constante begeleider zijn. Zolang moeten we onze verantwoordelijkheden blijven nemen: bij koorts of verkoudheid contact mijden, zo vaak mogelijk goed handen wassen en wegblijven uit drukke situaties.

De stand van zaken op 13 mei

De daling van het beslag dat covid-19 legt op de medische zorg in Nederland zet door. Het aantal patiënten dat met coronaverschijnselen moet worden behandeld op de IC, is inmiddels gezakt tot 463 gisteren. Daarmee waren voor het eerste sinds lange tijd meer niet-covid-patiënten op de intensive care-afdelingen in Nederlandse ziekenhuizen. Er blijven mensen overlijden aan de gevolgen van het virus, maar gelukkig laat ook dit aantal de afgelopen weken een dalende trend zien.

Blik naar België

Het is nu de achtste week sinds het afkondigen van de beperkingen om covid-19 onder controle te houden. Ik sprak weer met twee brouwers over hun ervaringen. Daarbij ging mijn blik dit keer ook naar België. Je leest onder meer het relaas van brouwer Paul Warmenbol (Biobieren Warmenbol) uit de buurt van Antwerpen. Ook wisselde ik van gedachten met Jan Willem Kramer (brouwerij Solaes), actief in een van de door het virus zwaarst getroffen gemeenschappen in Nederland: het eiland Goeree-Overflakkee.

‘We hebben veel last van deze strikt geregelde tijden’

Mijn kennismaking met hem vormt een welkome verruiming van mijn blik. Hij is een brouwer met een bijzonder verhaal: Paul Warmenbol van de gelijknamige brouwerij gevestigd in de Antwerpse Zuidrand. Op dit moment nog brouwfirma bedient Warmenbol een geprononceerde niche: biologische bieren. Het verhaal van de brouwerij gaat over een architect die gefascineerd raakt door de brouwkunst. En 2014 besluit deze zijn werkzame leven voortaan te wijden aan het ontwerpen van geur en smaak, als bierarchitect.

Bieren die onder meer gebrouwen worden bij de biologische Sancti Adalberti-brouwerij in Egmond aan den Hoef. Daarnaast komen er Warmenbol-bieren uit de ketels van biobrouwerij Den Hopperd (Hulshout) en Brasserie Deseveaux (Boussu). In Nederland is biobier van Paul Warmenbol verkrijgbaar via Odin.

‘Op zo’n initiatief kunnen we alleen maar jaloers zijn’

Ik ben nieuwsgierig of er iets bekend is over de situatie van onafhankelijke brouwers in België, analoog aan de impactanalyse van CRAFT in Nederland. De uitdrukking op het gelaat van brouwer Warmenbol vormt een ontkenning. “Wellicht is zo’n onderzoek hier wel gedaan, maar dan is er mij niets van bekend. Op zo’n initiatief als dat van CRAFT kunnen we in België alleen maar jaloers zijn”, zegt hij.

‘Korte keten-levering boomt’

Dat neemt niet weg dat hij bepaald last heeft van wat hij zelf noemt “strikt geregelde tijden” vanwege covid-19. Alle festivals en de anders talrijke lokale en regionale evenementen zijn verboden. Ook bij onze zuiderburen ligt de horeca plat. De retail valt wat Warmenbol betreft ook tegen. Alleen de “korte keten-levering” is een positieve verrassing: die boomt. Het vormt een welkome tegemoetkoming voor de omzet die in de andere kanalen serieus is afgekalfd. Sinds enkele weken onderhoudt Biobieren Warmenbol ook een webwinkel.

Zorgen om de horeca

Ik verwacht dat ook voor Paul het onzekere vooruitzicht zorgen baart hoe de Belgische horeca uit de covid 19-impasse komt. Een sector waar hij voor 2020 veel energie van plan was in te steken om de afzet te vergroten. Ook in België zijn er online initiatieven om de horeca-branche te steunen. Vergelijkbaar met het Nederlandse initiatief #HelpdeHoreca, gebaseerd op het principe ‘pay it forward’. Om de cashflow van deelnemende horecaondernemingen op peil te helpen houden en om hen een goede start te geven zodra de beperkingen weer voorbij zijn.

Het zijn in België de brouwers die de online-initiatieven tot stand hebben gebracht. Inderdaad, in meervoud: want zowel AB InBev als Alken Maes hebben een platform ten gunste van de brouwers die met hen samenwerken. Maar wanneer de Belgen weer ‘op café’ kunnen of naar een restaurant, is vooralsnog in nevelen gehuld. Laat staan in wat voor vorm.

Federale overheid bevreesd

Weliswaar heeft de horecabranche voorstellen afgeleverd bij de federale regering. Maar hoe hieraan opvolging gegeven wordt, is nog niet bekend. “De Belgische regering is bevreesd”, is Pauls indruk, “om openbaarheid te geven aan een planning voor heropening, van onder andere de horeca. Men wil blijkbaar meer zekerheid over de coronatoestand in de bevolking alvorens groen licht te geven voor nieuwe sectoren.” Tot 8 juni blijft dus alles zoals het is. De media meesmuilden niet voor niks: “Horeca gaat overal geleidelijk terug open, behalve in België”.

‘Solaes gaat voorraden liquideren’

Op zijn eiland Goeree-Overflakkee trekt covid-19 diepe sporen in de gemeenschap. Ik hoor het aan zijn stem als brouwer Jan Willem Kramer vertelt over hoe het gaat. Op de kaart van Nederland, die het aantal gestorven inwoners laat zien per 100.000 inwoners, kleuren een paar gemeenten het diepst zwart: een ervan Goeree-Overflakkee. Een belangrijke besmettingshaard was een zorgcentrum voor senioren, het grootste op het eiland. “Dat is ook de grootste werkgever hier. Dan gaat het rap, zowel binnen als buiten de muren,” legt Jan Willem uit. Goeree-Overflakkee kenmerkt zich door zijn hechte gemeenschap. Wat normaal een kracht is, ontpopte zich nu tot tragische zwakte.

Klap voor de brouwerij

De brouwer, zijn kompanen en medewerkers van Solaes, en veruit de meeste mensen die voor hen belangrijk zijn, zijn gelukkig gezond. Voor de brouwerij is covid-19 niettemin economisch een stevige klap. “Ons proeflokaal in Sommelsdijk is toch wel een belangrijke drijver voor de brouwerij. In de andere kanalen halen we lagere marges”, vertelt Jan Willem. Ook het uitblijven van evenementen in de regio weegt zwaar. “Op een dorpsfeest hier op het eiland verkopen we toch al gauw 15 fusten per keer.” En daar zijn er nogal wat van gedurende het seizoen.

Afhaalproeflokaal druk bezocht

Ook bij het businessmodel van Solaes geldt dat de kracht ineens een zwakte blijkt. Grote zorgen over de continuïteit brengt dat vooralsnog niet. Al wordt 2020 ook voor deze brouwerij niet het jaar van de gerealiseerde groeidoelstellingen. Jan Willem vertelt hoe Solaes omgaat met de veranderde situatie. “Gelukkig kunnen we als kleine brouwerij flexibel acteren. In ons proeflokaal hebben we nu een afhaalloket. Onder het plexiglas vandaan verkopen we nu onze bieren. En onze trouwe gasten komen natuurlijk ook voor een praatje.” Het afhaalproeflokaal wordt druk bezocht: de omzet evenaart een middag reguliere opening van de tap in het voormalige dorpscafé aan de dijk.

Barrel aged bieren op fles verkrijgbaar

Solaes startte een kleine crowdfunding. Daarmee willen de brouwers een vulmachine voor flessen voorfinancieren. “We gaan letterlijk onze voorraden liquideren”, licht Jan Willem met een knipoog toe. “We hebben een ruime voorraad barrel aged bieren. Normaal vullen we die af op fust en worden ze getapt op festivals en evenementen. Nu die wegvallen hebben we besloten ze te bottelen en zo in de verkoop te brengen.” Daarbij gaat ook de op vraag van vele klanten net geopende webshop van de brouwerij een rol spelen.

Zomerterras

Ook in deze uitzonderlijke periode profiteert Solaes ervan dat de brouwerij in de gemeenschap breed wordt gedragen: ook door de gemeente. In samenwerking daarmee krijgt Solaes de beschikking over de binnentuin van Cultureel Centrum Het Diekhuus in Middelharnis. Daar kunnen de brouwers na 1 juni een terras inrichten dat mogelijkheden biedt om het zomerseizoen met extra omzet beter door te komen. “Het moet natuurlijk corona-proof, dus het zal de nodige creativiteit vragen om te voldoen aan alle RIVM-richtlijnen.” Waarbij het Jan Willem te ver voert om bij al dat gedoe te spreken over “het nieuwe normaal”.

Nieuwe brouwerij loopt vertraging op

Voor de plannen van Solaes voor een nieuwe brouwerij in het industrieel monument ‘Ceres’ in Ouddorp betekent covid-19 vooral vertraging. “Gelukkig leven we daar nog in de papieren werkelijkheid”, aldus Jan Willem. “Het levert voornamelijk vertraging op in het dossier.” Verwachtingen uitspreken over de opening heeft vooralsnog geen nut. Maar gelukkig wekt hij nog steeds de indruk dat het een kwestie is van wannéér, niet óf het gebeurt.

Brouwer mist bierliefhebber

Waar Jan Willem het meest naar uitkijkt, zijn de evenementen en festivals die nu node worden gemist: het directe contact met de bierliefhebber. Voor het rijke aanbod van bieren en brouwerijen in Nederland vreest hij voorlopig niet. Uit zijn relaas maak ik op dat ook bij zijn directe collega’s de stemming momenteel nog nuchter en hoopvol is. Al noemt hij de situatie voor menig brouwerij die recentelijke op niveau geïnvesteerd heeft natuurlijk “tricky”. Zijn verwachting is dat Solaes het voorlopig nog wel even uitzingt.

Hoe lang houdt horeca het vol?

Wat de brouwer zich wel afvraagt is hoelang de horeca het volhoudt. En dan met name de onafhankelijke ondernemers die niet worden gesteund door grote brouwerijen. “De maatregelen voor de horeca lijken me niet werkbaar. Ons eigen proeflokaal is in de 1,5 meter-versie in elk geval niet rendabel”, stelt hij eerlijk. Een vorm van steun door de overheid blijft noodzakelijk wanneer ze er belang aan hecht dat het horeca-aanbod in Nederland geen risico loopt al te erg te verschralen. Het kwam in deze artikelenreeks over het bier en het virus als eerder naar voren: het is aannemelijk dat de echte problemen voor horeca en daarmee brouwers pas beginnen als de beperkingen voorbij zijn.

Covid-19 werpt schaduw vooruit

In de covid-19 situatie kijken brouwers en horeca voorzichtig vooruit. Het virus en de ontwikkeling van de gevolgen voor de gezondheidszorg in Nederland blijft voor grote onzekerheden zorgen. Corona werpt zijn schaduw ook al vooruit op 2021. Het is bijvoorbeeld nog maar de vraag of er dan weer een Week van het Nederlandse bier zal zijn. De voorgenomen verplaatsing van de editie van dit jaar naar oktober staat ook op losse schroeven.

Help de brouwers: geniet van bier

Het devies blijft: steun kleine, onafhankelijke ondernemers zoveel je kunt. Bij jou in de buurt in het algemeen, en in de Nederlandse bierwereld en de horeca in het bijzonder. Blijf ook genieten van een goed glas bier. Bier drinken van een van die vele goede brouwerijen die Nederland kent. Het is nog steeds de lekkerste en beste manier waarop je onze brouwers kunt helpen in deze onzekere tijden.

Proost, op de betere tijden die er weer aan zullen komen!

Dit is een artikel van biersommelier en contentmaker Frits Dunnink. Wil je meer weten over mij? Neem dan een kijkje op de pagina Wie-is op deze site.