Vier weken zijn alle cafés en restaurants nu dicht. Onder de brouwers in Nederland ligt de focus vooralsnog op de dingen die ondanks de lockdown wel kunnen. Niettemin worden de concrete gevolgen merkbaar: de bieromzet is met 36% gedaald. De onafhankelijke brouwers verenigd in CRAFT lanceerden een impactanalyse. Covid-19: zijn de brouwers in Nederland nu op weg naar de 1,5 meter-economie?
Covid-19: brouwers op weg naar 1,5 meter-economie?
Iedere middag rond de klok van 14.00 uur houdt Nederland een ogenblik de adem in. Het is rond dat tijdstip dat het RIVM de dagelijkse update geeft van het aantal besmetting door covid-19, de bezette IC-bedden en het aantal Nederlanders dat ten gevolge van het virus het leven heeft gelaten. Het aantal coronapatiënten in de IC is stabiel en lijkt een voorzichtige daling in te zetten: de curve vlakt af.
Het blijft gissen
Maar hoe officieel deze communicatie van het RIVM ook mag lijken, over de ware aantallen tasten we in het duister. Lang niet alle corona-sterfgevallen belanden in de statistieken van het RIVM. Om een volledig beeld te krijgen over het aantal besmettingen zouden consequent aanzienlijk meer tests nodig zijn. Plaats vinden doen ze niettemin niet, ondanks herhaalde berichten in de media dat de testcapaciteit aanzienlijk zou zijn verhoogd. Hoe fataal de gevolgen van de pandemie zijn voor de gezondheid blijft gissen.
Economische terugval
Wat wel contouren aanneemt is het beeld van de economische gevolgen veroorzaakt door de maatregelen om het covid-19 onder de duim te krijgen. Langzaam maar zeker gebeurt dat, als een foto die langzaam scherp wordt in een ontwikkelbad. Zeer waarschijnlijk wordt de terugval de ergste economische recessie sinds de Grote Depressie in de jaren ’30 van de vorige eeuw. Het IMF waarmerkt het huidige economische wantij al als Grote Lockdown, waarvan de gevolgen naar verwachting groter zijn dan de recessie als gevolg van de bankencrisis 2008.
Krimp van 7,5%
Vanzelfsprekend zijn de exacte gevolgen nog in de schoot van de nabije toekomst verborgen. Voor Nederland verwacht het IMF een krimp van 7,5%. Bij zijn berekeningen gaat het monetaire instituut uit van de aanname dat de pandemie in de tweede helft van 2020 uitdooft. Voor 2021 is de voorspelling dat de globale economie weer opveert. Om zulks te bereiken schrijft het IMF een medicijn voor: controle over het virus. Daarbij is het niet óf de economie óf de gezondheidszorg. Alle covid 19-maatregelen bieden ruimte voor sneller en robuuster herstel.
De stand van zaken op 15 april
De status quo van de zogenaamde ‘intelligente’ lockdown in Nederland duurt voort. Voor 21 april heeft het kabinet aangekondigd meer duidelijkheid te scheppen over de situatie na de voorjaarsvakantie. Van versoepeling zou pas sprake kunnen zijn als het aantal IC-patiënten is gedaald tot circa 700; op dit moment zijn dit er 1279.
Desondanks wordt er al wel nagedacht over hoe we op een verstandige manier weer uit de covid 19-impasse kunnen komen. Het kabinet maakt bekend dat het van sectoren die getroffen zijn door de lockdown, een coronaprotocol verwacht. Hierin staat beschreven hoe men verwacht activiteiten die nu niet kunnen, te hervatten volgens de richtlijnen van het RIVM.
In week 4 van de voorlopige horecasluiting sprak ik met twee prominente belangenbehartigers van de Nederlandse brouwerijsector: Lucie Wigboldus (directeur Nederlandse Brouwers) en Michel Ordeman (voorzitter van CRAFT).
‘Focus ligt op dingen die nu wel kunnen’
Hoe is de situatie in de wereld van onafhankelijk brouwend Nederland? Vlak voor het paasweekeinde lanceerde belangenvereniging voor onafhankelijke brouwerijen CRAFT een impactanalyse. Alle Nederlandse craft brewers zijn nadrukkelijk uitgenodigd te reageren, niet alleen brouwerijen die lid zijn van CRAFT.

Compleet beeld
“We horen natuurlijk ontzettend veel over hoe het individuele brouwerijen vergaat, met name die ondernemers die heel actief zijn op social media”, vertelt CRAFT-voorzitter Michel Ordeman. “Maar we wilden weten: hoe is het echt? Met de impactanalyse willen we een completer beeld vormen van de sector: heel onafhankelijk brouwend Nederland.” Hoewel het natuurlijk geen twijfel lijdt dat er in de hele branche sprake is van ver teruglopende omzetten. “Het aantal kleine brouwerijen dat zich voornamelijk richt op verkoop via de supermarkt, is op de vingers van een hand te tellen. Verreweg de meeste brouwers richten zich op de eigen regio: via de horeca en/of met een eigen taproom.” Het meest extreme voorbeeld dat Michel bekend is, betreft een brouwerij die sinds de lockdown maar liefst 90% van de omzet zag verdampen.
Unieke samenwerking
Voor CRAFT ziet de voorzitter in de ongekende turbulentie van de corona-impasse een tweeledige rol. In de eerste plaats is dat ervoor zorgen dat op de juiste momenten op de juiste plekken de stem van kleine, onafhankelijke brouwers wordt gehoord. Dat doet CRAFT niet alleen, maar in samenwerking met de vertegenwoordigers van alle drankenleverancier aan de horeca. De onafhankelijke brouwerijen trekken op samen met Nederlandse Brouwers en de belangenbehartigers van de producenten en groothandelaren van wijn en gedestilleerd. “Samenwerking op deze schaal is uniek”, constateert Michel. Hij benadrukt dat de brancheverenigingen van de kleine en de grote brouwers elkaar makkelijk en goed kunnen vinden. “Je kunt gerust zeggen dat door het initiatief van de Week van het Nederlandse Bier onze samenwerking intensiever is geworden.”

Juridische vragen
CRAFT is voor onafhankelijke brouwerijen nu ook van waarde door zoveel mogelijk informatie te delen. Dat betekent: helder weergeven welke maatregelen er zijn om brouwers door deze onzekere tijd heen te helpen. En misschien nog wel belangrijker: wat ondernemers moeten doen om ervoor in aanmerking te komen. Daarnaast biedt CRAFT zijn leden online een pagina aan met veel gestelde praktische juridische vragen, waarmee brouwerijen vanwege de lockdown ineens worden geconfronteerd. En natuurlijk de juiste antwoorden van HOP Consulting, de huisjurist van CRAFT.
‘Craft is fun’
Wat Michel opvalt, is de positieve energie die er bruist in de wereld van de Nederlandse craft brewers ondanks de onzekere en uitdagende situatie. “Ik zie zoveel creativiteit en onverwachte samenwerking. Veel, ook kleine brouwers schieten horecaondernemers te hulp. Ook verkopen ze online pakketten met allerlei lekkere dingen uit hun regio: niet alleen hun bier maar ook specialiteiten van andere ambachtelijke producenten bij hen uit de streek. Dat zouden we moeten blijven doen. De focus ligt op de dingen die nu wel kunnen. Onze hele sector straalt uit: ‘craft is fun’. Dat positieve gevoel moeten we zien vast te houden.”
‘Bieromzet met 36% gedaald’
Bij Nederlandse Brouwers, de belangenvereniging van 14 brouwerijen, zijn inmiddels harde cijfers bekend over de betekenis van de covid 19-maatregelen. Ik spreek directeur Lucie Wigboldus op de dag dat ze bekend worden gemaakt. “De maatregelen rondom covid-19 hebben geleid tot een daling van de bierverkoop van 36% in Nederland. Deze daling is gemeten vanaf 15 maart, de dag waarop de regering de sluiting van de horeca afkondigde. We verwachten dat die daling aanhoudt zolang de maatregelen niet versoepeld kunnen worden.”

Schouders eronder
Veel brouwers maken dankbaar gebruik van de beschikbare noodmaatregelen, vertelt Lucie. “Het geeft lucht in deze zware tijden.” Wat haar vooral opvalt is de geest van creativiteit en saamhorigheid onder kleine en grote Nederlandse brouwers. “Het is goed te zien hoe iedereen zich ervan bewust is om samen de schouders eronder te zetten. Ik vind het mooi hoe ondanks de rare situatie die we met z’n allen nog nooit hebben meegemaakt, toch wordt gekeken met een frisse positieve blik: ‘Wat leren we ervan?’”

Last gezamenlijk dragen
“Ik ben ook trots op de initiatieven van de brouwers om de horeca te helpen de last van de sluiting te dragen”, vervolgt Lucie. “Evenementen worden kosteloos afgelast. Veel brouwers geven horecaondernemers ademruimte door uitstel van betaling. En dat terwijl ze zelf natuurlijk ook de nodige verliezen hebben.”
Gratis desinfectiemiddelen
“Je hebt waarschijnlijk ook de berichten gelezen over de brouwers die tankbier gratis ophalen dat nu niet meer verkocht kan worden”, vervolgt Lucie. “Ze leveren vers bier zodra de horeca weer open kan. Het gaat hier naar schatting om een hoeveelheid van 70 tot 80.000 hectoliter.” Een deel van dit overtollige bier wordt verwerkt tot desinfecterende handgels en andere ontsmettingsmiddelen. Hiervoor wordt ook de alcohol gebruikt die als restproduct overblijft bij het maken van alcoholvrij bier. De brouwers stellen de desinfectieproducten kosteloos ter beschikking aan ziekenhuizen en andere zorginstellingen in Nederland en daarbuiten.
#HelpdeHoreca
Als derde voorbeeld van de manier waarop brouwers de horeca steunen, noemt Lucie de support voor de campagne #helpdehoreca. De spil van deze campagne is een website waar consumenten een waardebon kunnen kopen te besteden bij hun favoriete horecazaak. Intussen heeft #helpdehoreca al meer dan 1 miljoen euro opgehaald. “Onze leden promoten deze campagne intensief via hun sociale media-kanalen. Je kunt je voorstellen dat het gaat om merken met miljoenen volgers. Dat helpt de actie met een enorm bereik.”
Exit uit de impasse
Covid-19: brouwers op weg naar de 1,5 meter-economie? Samen met de andere belangbehartigers en ketenpartners in de horeca denkt Nederlandse Brouwers na over een exit uit de corona-impasse. Zoals Lucie het verwoordt: “We weten heel goed dat de horeca alleen op een verantwoorde manier weer open kan. Maar als cafés en eetgelegenheden weer open kunnen als 1,5 meter-horeca zou dat natuurlijk goed nieuws zijn. Want we kijken er allemaal naar uit om met elkaar weer te genieten van een goed glas bier in onze favoriete kroegen en restaurants.”
‘Zorg dat consument je niet vergeet’
Covid-19: horeca en brouwers op weg naar de 1,5 meter-economie? Tot slot laat ik nog een keer Michel Ordeman aan het woord. “Voor alle brouwers is het nu van groot belang dat je zorgt dat de consument je niet vergeet.” In dat kader begon CRAFT met de campagne Support Your Local Brewery. Volgens Michel is het van belang dat liefhebbers zich ervan bewust zijn welke keuzes ze maken: voor bier, maar ook voor andere producten. “Het maakt nu echt wat uit wanneer je kiest voor bier van een brouwer bij jou uit de buurt. Als je dat niet doet, zorg je zelf voor het risico op verschraling van het aanbod. Wil je blijven genieten van dat ene bijzondere bier, of die speciale lekkere kaas die je niet kunt kopen in de supermarkt? Blijf daar dan nu voor kiezen.”

‘Mens is een sociaal dier’
Ondanks alle uitdagingen klinkt bij Michel optimisme door over het perspectief. “De mens is een sociaal dier. Dit is een situatie waarmee iedereen in zijn maag zit, maar er zijn ook goede kanten. Mensen ontdekken nu wat voor betekenis goed gezelschap heeft. En dan niet met een beeldscherm ertussen, maar echt samen zijn met elkaar.” Zo beschouwd resulteert de impasse waar we ons nu in bevinden, wellicht tot groter bewustzijn en sterkere herwaardering van samen een goed glas drinken of genieten van een maaltijd buiten de deur. Dat is een vooruitzicht om het glas op te heffen. Proost, op de betere tijden die er weer aankomen!
Dit is een artikel van biersommelier en contentmaker Frits Dunnink. Wil je meer weten over mij? Neem dan een kijkje op de pagina Wie-is op deze site.